Σύμφωνα με το άρθρο 35 του νόμου 4786/2021 (ΦΕΚ 43 A'/23.03.2021) για τους κληρονόμους που ενηλικιώνονται , σχετικά με το δικαίωμά τους για αποποίηση της κληρονομίας, ισχύουν τα ακόλουθα:
«Κατά την αληθή έννοια του άρθρου 1912 του Αστικού Κώδικα (Α.Κ., π.δ. 456/1984, Α΄ 164), ο κληρονόµος που ενηλικιώνεται δικαιούται εντός της ετήσιας προθεσµίας του άρθρου 1912 ΑΚ να αποποιηθεί την κληρονοµία»
Με βάση τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα στην έκθεση επί του νομοσχεδίου της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής (Για να δείτε το κείμενο της έκθεσης όπως δημοσιεύθηκε στο διαδικτυακό χώρο www.hellenicparlιament.gr πατήστε εδώ):
«Στα άρθρα 1527, 1847, 1850, 1902, 1903 και 1912 του Αστικού Κώδικα ορίζονται, µεταξύ άλλων, τα εξής:
«Ο κληρονόµος µπορεί να αποποιηθεί την κληρονοµία µέσα σε προθεσµία τεσσάρων µηνών που αρχίζει από τότε που έµαθε την επαγωγή και το λόγο της» (ΑΚ 1847).
«Η αποποίηση είναι άκυρη, αν γίνει µετά την πάροδο της προθεσµίας για αποποίηση. Αν περάσει η προθεσµία, η κληρονοµία θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή» (ΑΚ 1850).
«Η κληρονοµία που επάγεται σε ανήλικο τέκνο θεωρείται ότι γίνεται αποδεκτή πάντοτε µε το ευεργέτηµα της απογραφής, και το τέκνο, µε την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 1912, δεν εκπίπτει από το ευεργέτηµα αυτό» (ΑΚ 1527).
«Όσο ο κληρονόµος έχει δικαίωµα να αποποιηθεί την κληρονοµία, µπορεί να δηλώσει ότι την αποδέχεται µε το ευεργέτηµα της απογραφής.
(…) Η δήλωση αποδοχής θεωρείται ότι έγινε µε το ευεργέτηµα της απογραφής, αν ο κληρονόµος είναι πρόσωπο για το οποίο η αποδοχή της κληρονοµίας γίνεται κατά το νόµο µε το ευεργέτηµα της απογραφής» (ΑΚ 1902).
«Ο κληρονόµος µε απογραφή οφείλει να τελειώσει την απογραφή της κληρονοµικής περιουσίας µέσα σε τέσσερις µήνες αφότου γίνει η δήλωση του προηγούµενου άρθρου» (ΑΚ 1903).
«Σε περίπτωση προσώπων ανικάνων ή µε περιορισµένη ικανότητα για δικαιοπραξία, για τα οποία η αποδοχή της κληρονοµίας γίνεται κατά το νόµο µε το ευεργέτηµα της απογραφής, έκπτωση από το ευεργέτηµα επειδή δεν συντάχθηκε απογραφή επέρχεται αν µέσα σε ένα χρόνο, αφότου τα πρόσωπα έγιναν απεριορίστως ικανά, δεν έκαναν την απογραφή» (ΑΚ 1912).
Κατά την ερµηνεία των ανωτέρω διατάξεων από το ΣτΕ έχει γίνει δεκτό ότι, «σε περίπτωση µη συντάξεως απογραφής από τους έχοντες τη γονική µέριµνα ανηλίκου κληρονόµου, το σχετικό δικαίωµα περιέρχεται στον ενηλικιούµενο κληρονόµο, ο οποίος οφείλει, µε την απειλή εκπτώσεως από το ευεργέτηµα, να συντάξει την απογραφή εντός έτους από την ενηλικίωσή του.
Εφόσον, εποµένως, στην περίπτωση αυτή ο ενηλικιούµενος κληρονόµος δεν εκπίπτει από το ευεργέτηµα της απογραφής, δικαιούται, πολλώ µάλλον, εντός της αυτής ετήσιας προθεσµίας, να αποποιηθεί την κληρονοµία» (ΣτΕ 1884/2015, 371/2014, 2862/2013).
Ο ΑΠ φαίνεται να έχει κρίνει, εν προκειµένω, διαφορετικά, και, συγκεκριµένα, ότι «εφόσον ο νόµος δεν διακρίνει (άρθρα 1847 και 1850 ΑΚ) η τετράµηνη προθεσµία αποποιήσεως τρέχει και κατά προσώπων ανικάνων προς δικαιοπραξία [δηλαδή και κατά ανηλίκων].
Αν ο κληρονόµος τελεί υπό νόµιµη εκπροσώπηση (λ.χ. γονική µέριµνα) το στοιχείο της γνώσης κρίνεται στο πρόσωπο του νοµίµου εκπροσώπου, αφού µόνον αυτός δικαιούται να αποποιηθεί την κληρονοµία που έχει επαχθεί στον αντιπροσωπευόµενο τηρουµένων των διατυπώσεων που ο νόµος επιτάσσει, προκειµένου δε περί αποποιήσεως ανηλίκου πρέπει να υποβληθεί αίτηση από τον εκπροσωπούντα αυτόν και να χορηγηθεί προς τούτο η σχετική άδεια» (ΑΠ 1211/2008, 338/2004, πρβλ. ΑΠ 1087/2011).
Με την προτεινόµενη διάταξη το ζήτηµα τέµνεται κατά τα κριθέντα από το ΣτΕ, εισάγεται δε ερµηνευτική διάταξη, σύµφωνα µε την οποία, «κατά την αληθή έννοια του άρθρου 1912 του Αστικού Κώδικα (Α.Κ., π.δ. 456/1984, Α΄ 164), ο κληρονόµος που ενηλικιώνεται δικαιούται εντός της ετήσιας προθεσµίας του άρθρου 1912 ΑΚ να αποποιηθεί την κληρονοµία».
Κατά τη νοµολογία [ΑΠ 1908/2005, 22/1997 (Ολοµ.), 1185/1990, 701/1990], ερµηνευτικός είναι ο νόµος όταν επιχειρεί να ερµηνεύσει διάταξη η οποία είναι «ασαφής και, λόγω της ασάφειάς [της], προέκυψαν ή µπορούσαν να προκύψουν διαφωνίες στη νοµική επιστήµη ή στα δικαστήρια για την αληθή έννοιά [της]».
Εν προκειµένω, δεδοµένου ότι επί της δυνατότητας του ανηλίκου, µετά την ενηλικίωσή του και εντός της προθεσµίας του άρθρου 1912ΑΚ, να διενεργήσει όχι µόνο απογραφή, αλλά και να αποποιηθεί την κληρονοµία, υφίσταται πράγµατι ασάφεια, όπως προκύπτει από την ανωτέρω αποκλίνουσα επί του ζητήµατος νοµολογία του ΑΠ και του ΣτΕ, η ρύθµιση παρίσταται γνησίως ερµηνευτική, κατά το άρθρο 77 του Συντάγµατος.
Εξ άλλου, παρατηρείται ότι, για λόγους νοµοτεχνικής αρτιότητας και συστηµατικής ενότητας του αντικειµένου της ρύθµισης, θα ήταν σκόπιµο η προτεινόµενη διάταξη να ενταχθεί στον Αστικό Κώδικα.
Για να δείτε το σύνολο του νόμου όπως δημοσιεύθηκε στο διαδικτυακό χώρο www.et.gr πατήστε εδώ