Νόμος υπ.αριθμ 5037/2023 ( Αρ. Φύλλου Α ΄ 78 / 28-3 2023) . Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. Ηλεκτρική ενέργεια Ανανεώσιμες πηγές. Ενσωμάτωση Οδηγιών ΕΕ 2018/2001 και 2019/944. Προστασία του περιβάλλοντος.
Με το Νόμο υπ.αριθμ 5037/ 2023 ( Αρ. Φύλλου Α ΄ 78 / 28 .3. 2023) «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής - Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των Οδηγιών ΕΕ 2018/2001 και 2019/944 - Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος» προβλέπονται διατάξεις για την Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων , για τη χρήση και την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος και ενσωματώνονται οι Οδηγίες ΕΕ 2018/2001 και 2019/944 .
Σύμφωνα με τα ειδικότερα περιλαμβανόμενα στην Έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής των Ελλήνων [ Για να δείτε το κείμενο της Έκθεσης της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής των Ελλήνων , όπως δημοσιεύθηκε στο www. hellenicparliament. gr , πατήστε εδώ και την αιτιολογική έκθεση πατήστε εδώ ]:
«…… Ειδικότερα, µε τις διατάξεις του Μέρους Α΄ της Ενότητας Α΄ του νοµοσχεδίου, το οποίο υποδιαιρείται στα Κεφάλαια Α΄ έως Δ΄ (Κεφάλαιο Α΄ Εισαγωγικές διατάξεις», Κεφάλαιο Β΄ «Πεδίο εφαρµογής και γενικές αρχές»,Κεφάλαιο Γ΄ «Μετονοµασία, οργάνωση και λειτουργία της Ρυθµιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων» και Κεφάλαιο Δ΄ «Τελικές διατάξεις», άρθρα 1-25), ρυθµίζονται τα ζητήµατα µετονοµασίας της Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) σε Ρυθµιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.), καθώς και ζητήµατα οργάνωσης και λειτουργίας της Αρχής.
Κατά την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθµισης του νοµοσχεδίου (σελ. 358επ.), σκοπός των ρυθµίσεων είναι η διεύρυνση του αντικειµένου της Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), µε την ανάθεση σε αυτήν και των αρµοδιοτήτων εποπτείας και ελέγχου τόσο των παρόχων υπηρεσιών ύδατος (ύδρευσης και αποχέτευσης) όσο και των φορέων διαχείρισης αστικών αποβλήτων, και τη µετονοµασία της σε Ρυθµιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.).
Επίσης, µε τις υπό ψήφιση διατάξεις επιδιώκεται ο εκσυγχρονισµός του συνολικού πλαισίου ρύθµισης των ζητηµάτων που σχετίζονται µε τη διαχείριση των υδάτων και των αστικών αποβλήτων, προκειµένου αυτό να ανταποκρίνεται στην ανωτέρω νέα προσέγγιση, και να αξιοποιηθεί η διοικητική και υποστηρικτική δοµή της υφιστάµενης ανεξάρτητης αρχής, η οποία έχει, ήδη, εκτενή εµπειρία στην άσκηση ρυθµιστικών και ελεγκτικών αρµοδιοτήτων στους ανωτέρω τοµείς (βλ. Αιτιολογική Έκθεση επί της Ενότητας Α΄, σελ. 387).
Στο Μέρος Β΄ της ίδιας Ενότητας Α΄, το οποίο υποδιαιρείται στα Κεφάλαια Α΄ έως Γ΄ (Κεφάλαιο Α΄ «Όργανα άσκησης υδατικής πολιτικής», Κεφάλαιο Β΄ «Οργάνωση υλοποίησης» και Κεφάλαιο Γ΄ «Καταργούµενες διατάξεις», άρθρα 26-36), τίθενται συµπληρωµατικές διατάξεις για την ενίσχυση της υδατικής πολιτικής και ρυθµίζονται ζητήµατα που αφορούν τα όργανα άσκησης της υδατικής πολιτικής και τις αρµοδιότητές τους, και την οργάνωση της εφαρµογής της Εθνικής Στρατηγικής για τα Ύδατα.
Στο Μέρος Α΄ της Ενότητας Β΄ του νοµοσχεδίου, το οποίο διαιρείται σταΚεφάλαια Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄, Ζ΄ και Η΄ (Κεφάλαιο Α΄ «Εισαγωγικές διατάξεις», Κεφάλαιο Β΄ «Εθνικοί στόχοι, καθεστώτα στήριξης, πληροφόρηση και κατάρτιση για τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας - Τροποποίηση ν.3468/2006», Κεφάλαιο Γ΄ «Κοινότητες Ανανεώσιµης Ενέργειας - Τροποποίηση ν. 3468/2006», Κεφάλαιο Δ΄ «Αυτοκατανάλωση/αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθµούς ανανεώσιµων πηγών ενέργειας και συµπαραγωγής ηλεκτρισµού θερµότητας υψηλής απόδοσης - Τροποποίηση ν.3468/2006», Κεφάλαιο Ε΄ «Ρύθµιση θεµάτων σχετικά µε τις εγγυήσεις προέλευσης, τα κοινά καθεστώτα στήριξης και έργα ανανεώσιµων πηγών ενέργειας - Τροποποίηση ν. 3468/2006», Κεφάλαιο ΣΤ΄ «Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας στον τοµέα των µεταφορών και στη θέρµανση και ψύξη - Τροποποίηση ν. 3468/2006», Κεφάλαιο Ζ΄ «Ενεργειακές κοινότητες πολιτών - Τροποποίηση ν. 4001/2011» και Κεφάλαιο Η΄ «Πρόσβαση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στα δίκτυα και τις υποδοµές και παρακολούθηση καθεστώτων στήριξης», άρθρα 37-106), εισάγονται ρυθµίσεις σχετικά µε ζητήµατα ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (Α.Π.Ε.), αυτοκατανάλωσης/αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από σταθµούς Α.Π.Ε. και συµπαραγωγής ηλεκτρισµού θερµότητας υψηλής απόδοσης, Α.Π.Ε. στους τοµείς των µεταφορών και θέρµανσης - ψύξης, καθώς και ζητήµατα που αφορούν κοινά καθεστώτα στήριξης και έργων Α.Π.Ε., και τις ενεργειακές κοινότητες πολιτών.
Μεταξύ άλλων, τροποποιούνται ρυθµίσεις για τις Εγγυήσεις ΠροέλευσηςΗλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε. (άρθρα 68-69), τη συµµετοχή της Ελλάδας στην Πλατφόρµα της Ένωσης για την ανάπτυξη των Α.Π.Ε. και τις στατιστικές µεταβιβάσεις µεταξύ των κρατών µελών (άρθρο 70), το πλαίσιο της από κοινού συνεργασίας µε κράτη - µέλη της Ε.Ε. ή και µε τρίτες χώρες, για την ανάληψη έργων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (άρθρα 71-72), καθώς και για το κοινό καθεστώς στήριξης µε άλλες χώρες - µέλη της Ε.Ε. (άρθρο 73). Θεσπίζονται διατάξεις για τη διασφάλιση της συµπερίληψης στα πωλούµενα καύσιµα, του τοµέα των µεταφορών, ενός ελάχιστου ποσοστού προερχόµενου από Α.Π.Ε. (άρθρα 74 και 76), ειδικοί κανόνες για τα βιοκαύσιµα, τα βιορευστά και τα καύσιµα βιοµάζας που παράγονται από καλλιέργειες τροφίµων και ζωοτροφών, καθώς και σχετικό πλαίσιο συνεργασίας µεταξύ κρατών - µελών της Ένωσης (άρθρα 75 και 77), δηµιουργείται ενωσιακή βάση δεδοµένων για την καταχώριση, από τους προµηθευτές, και τον έλεγχο, από τα αρµόδια όργανα, των επιλέξιµων καυσίµων (άρθρο 78), τροποποιούνται διατάξεις για τα κριτήρια αειφορίας και µείωσης των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου για τα βιοκαύσιµα, τα βιορευστά και τα καύσιµα βιοµάζας, καθώς και για τον τρόπο επαλήθευσης τήρησης των κριτηρίων (άρθρα79-80), ρυθµίζεται ο τρόπος υπολογισµού του αντικτύπου των ανωτέρω εκποµπών στα αέρια θερµοκηπίου (άρθρο 81) και ορίζονται κυρώσεις για τηνπαράβαση των διατάξεων του παρόντος.
Περαιτέρω, θεσπίζεται πλαίσιο για την ενσωµάτωση της ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές στη θέρµανση και στην ψύξη, µε παραποµπή, µεταξύ άλλων, σε µέτρα που θα περιλαµβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίµα (άρθρο 83), θεσπίζονται µεταβατικές διατάξεις (άρθρο 84) και τροποποιούνται τα Παραρτήµατα του άρθρου 321 του ν. 3468/2006 (άρθρο 85).
Ως προς τις «Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών» (Ε.Κ.Π.), συµπληρώνεται ο ν. 4001/2011, µε την προσθήκη δεκαεπτά νέων άρθρων (47Α΄- 47ΙΖ΄), καθώς και ο ορισµός του ορισµού των «Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών» στην παράγραφο 3 του άρθρου 2 του εν λόγω νόµου.
Ειδικότερα: δίνεται ο ορισµός των εν λόγω οντοτήτων (άρθρο 86), καθορίζεται, ως νοµική µορφή τους, ο αστικός συνεταιρισµός του ν. 1667/1986 (άρθρο 87), ορίζεται το πλαίσιο συµµετοχής και της κατοχής συνεταιριστικών µερίδων σε αυτές (άρθρα 88-89), το αντικείµενο δραστηριότητάς τους (άρθρο 90), ο τύπος και το ελάχιστο περιεχόµενο του καταστατικού τους (άρθρο 91), το πλαίσιο της διαδικασίας σύστασης (άρθρο 92) και τα όργανα διοίκησής τους (άρθρο 93), θεσπίζονται ρυθµίσεις για τα πλεονάσµατα κάθε χρήσης των Ε.Κ.Π. (94) και για την απαγόρευση µεταβίβασης Βεβαιώσεων Παραγωγού και λοιπών διοικητικών αδειών Α.Π.Ε. που ανήκουν στις εν λόγω Κοινότητες (άρθρο 95), ορίζεται το πλαίσιο για τη λύση και θέση τους σε εκκαθάριση και απαγόρευση συγχώνευσης ή µετατροπής τους (άρθρο 96), θεσπίζονται οι γενικοί όροι που διέπουν τη δραστηριοποίησή τους και τις σχέσεις τους µε Διαχειριστές Δικτύων Διανοµής και Συστήµατος Μεταφοράς (άρθρο 97), οι προϋποθέσεις σύστασης ενώσεων και Οµοσπονδίας (άρθρο 98), το ειδικότερο πλαίσιο άσκησης των δικαιωµάτων κατά τη δράση τους, που ελέγχεται αρμοδίως, µε τήρηση των αρχών της ίσης και αναλογικής µεταχείρισης (άρθρο 99), η από κοινού χρήση ηλεκτρικής ενέργειας εντός της Ε.Κ.Π. και η άσκηση των δραστηριοτήτων της διαχείρισης συστήµατος διανοµής και εκµετάλλευσης κλειστού συστήµατος διανοµής (άρθρα 100-101), καθορίζεται ετήσια αξιολόγηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης των Ε.Κ.Π. (άρθρο 102), και θεσπίζονται µεταβατικές διατάξεις όσον αφορά τη δυνατότητα µετατροπής των Ενεργειακών Κοινοτήτων που έχουν συσταθεί σύµφωνα µε τον ν. 4513/2018 σε Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών του παρόντος (άρθρο 103).
Ακόµη, περιλαµβάνονται ρυθµίσεις για τη συµπερίληψη των ανανεώσιµων αερίων σεόλες τις δοµές φυσικού αερίου (άρθρα 104-105), καθώς και ρυθµίσεις σχετικά µε την αξιολόγηση από την αρµόδια Επιτροπή της αποτελεσµατικότητας των εθνικών καθεστώτων στήριξης για την ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιµες πηγές και των επιπτώσεών τους στους καταναλωτές και στις επενδύσεις (άρθρο 106)..."
"......Στο Μέρος Α΄ της Ενότητας Γ΄ του νοµοσχεδίου (άρθρα 107 και 108) τίθεται ο σκοπός και το αντικείµενο των προβλεπόµενων ρυθµίσεων.
Το Μέρος Β΄ της Ενότητας Γ΄ διαρθρώνεται στα Κεφάλαια Α΄ έως Ζ΄ (Κεφάλαιο Α΄ «Ρυθµίσεις για σταθµούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και συµπαραγωγής ηλεκτρισµού θερµότητας υψηλής απόδοσης - Τροποποίηση ν. 4414/2016», Κεφάλαιο Β΄ «Καθιέρωση ειδικού πλαισίου λειτουργικής ενίσχυσης υβριδικών σταθµών στα µη διασυνδεδεμένα νησιά - Τροποποίηση ν. 4414/2016», Κεφάλαιο Γ΄ «Συµπληρωµατικές ρυθµίσεις για σταθµούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεσιµες πηγές ενέργειας, συµπαραγωγής ηλεκτρισµού θερµότητας υψηλής απόδοσης και υδροηλεκτρικούς σταθµούς - Τροποποιήσεις ν. 4685/2020», Κεφάλαιο Δ΄ «Συµπληρωµατικές ρυθµίσεις για σταθµούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, συµπαραγωγής ηλεκτρισµού θερµότητας υψηλής απόδοσης, αποθήκευσης και ζητήµατα για την προµήθεια ηλεκτρικής ενέργειας - Τροποποιήσεις ν. 4951/2022», Κεφάλαιο Ε΄ «Διατάξεις για την οργάνωση των φορέων και υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται στην αγορά ενέργειας», Κεφάλαιο ΣΤ΄ «Διατάξεις για την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης» και Κεφάλαιο Ζ΄ «Λοιπές διατάξεις για την αγορά ενέργειας», άρθρα 109-165).
Ειδικότερα, τροποποιούνται διατάξεις του ν. 4414/2016 για τους σταθµούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. από αυτοκαταναλωτές (άρθρο 109), αναπροσαρµόζεται το όριο του κόστους εξισορρόπησης (άρθρο 110), παρατείνεται η προθεσµία υπογραφής ΣυµβάσεωνΛειτουργικής Ενίσχυσης (άρθρο 111) και θεσπίζεται επιστροφή της εγγυητικής επιστολής στους κατόχους των Συµµετεχόντων, χωρίς να λάβουν Λειτουργική Ενίσχυση σταθµών (άρθρο 112). Περαιτέρω, τροποποιείται το ειδικό πλαίσιο του Καθεστώτος Λειτουργικής Ενίσχυσης για Υβριδικούς Σταθµούς στα µη διασυνδεδεµένα νησιά (άρθρο 113), θεσπίζεται πλαίσιο λήψης µέτρων ενίσχυσης των εν λόγω σταθµών, µε την έκδοση υπουργικής απόφασης για κάθε µέτρο (άρθρο 114), καθώς και εφαρµογής των µέτρων, µέσω προκήρυξης και διαδικασιών αξιολόγησης µε συγκεκριµένα κριτήρια για κάθε ανταγωνιστική διαδικασία (άρθρο 115), ρυθµίζονται δε και ζητήµατα αδειοδότησης των εν λόγω σταθµών (άρθρο 116), µε δυνατότητα καταβολής σε αυτούς επενδυτικής ενίσχυσης από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους (άρθρο 117).
Επίσης, τροποποιούνται διατάξεις του ν. 4685/2020.
Συγκεκριµένα: διευκρινίζεται ότι οι Σταθµοί παραγωγής Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. συνδέονται αποκλειστικά µε το Διασυνδεδεµένο Σύστηµα ή το Διασυνδεδεµένο Δίκτυο (άρθρο 118), αποσαφηνίζεται η κατηγορία σταθµών που υποβάλλουν συνοδευτική µελέτη για χορήγηση βεβαίωσης Ειδικών Έργων (άρθρο 119), ορίζεται ότι στις ρυθµίσεις για τη δόµηση υπόγειων περιλαµβάνονται και µεγάλοι Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί (άρθρο 120) και αναπροσαρµόζεται το ποσό αποζηµίωσης κατ’ επάγγελµα αγροτών για σταθµούς Α.Π.Ε. (άρθρο 121).
Επιπλέον, τροποποιούνται διατάξεις του ν. 4951/2022 (βλ. από 28-6-2022 Έκθεση της Επιστηµονικής Υπηρεσίας της Βουλής). Ειδικότερα: προσδιορίζεται η αδειοδοτούσα αρχή για τους σταθµούς Α.Π.Ε. (άρθρο 122), αναπροσαρµόζεται η µέγιστη ισχύ της παραγωγής σταθµού που ζητεί τροποποίηση της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, και προστίθεται περίπτωση κατά την οποία δεν απαιτείται σχετική τροποποίηση (άρθρο 123), αναπροσαρμόζεται η απαιτούµενη απόσταση µεταξύ έργων Α.Π.Ε., που συγκαταλέγεται στις προϋποθέσεις υποβολής κοινού αιτήµατος από περισσότερους σταθµούς για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης (άρθρο 124), καθορίζεται η αρµοδιότητα για τη χορήγηση Άδειας Εγκατάστασης (άρθρο 125), ορίζεται ως αποδεικτικό νόµιµης χρήσης του γηπέδου εγκατάστασης από τρίτον οποιοδήποτε έγγραφο την τεκµηριώνει δυνάµει περιορισµένου εµπράγµατου ή ενοχικού δικαιώµατος (άρθρο 126), διορθώνεται παραποµπή σε διάταξη του νόµου σχετικά µε τις αποστάσεις ασφαλείας ανεµογεννητριών (άρθρο127), και τροποποιούνται διατάξεις για τη θέση εγκατάστασης υπό αδειοδότηση ή εν λειτουργία σταθµού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. (άρθρο 128), για την αρµοδιότητα και ορισµένα δικαιολογητικά της διαδικασίας έκδοσης άδειας λειτουργίας σταθµών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. (άρθρο 129), για την άδεια εγκατάστασης συστηµάτων αποθήκευσης (άρθρο 130), καθώς και για την τµηµατική άδεια λειτουργίας (άρθρο 131).
Περαιτέρω, αναπροσαρµόζονται ορισµένες προϋποθέσεις παύσης ισχύος βεβαιώσεων για τη διασφάλιση υλοποίησης των έργων σχετικά µε την άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (άρθρο 132), εµπλουτίζεται το πλαίσιο αξιολόγησης περιπτώσεων αδυναµίας έκδοσης βεβαίωσης καταχώρισης πολυγώνου εξαιρούµενου σταθµού (άρθρο 133), θεσπίζεται νέα προθεσµία σύναψης σύµβασης
Εξαιρούµενων Σταθµών (άρθρο 134), τροποποιούνται προϋποθέσεις για την αξιολόγηση αίτησης χορήγησης νέας Οριστικής Άδειας Σύνδεσης σε περίπτωση ριζικής ανανέωσης του σταθµού Α.Π.Ε.και Σ.Η.Θ.Υ.Α. (άρθρο 135), καθώς και µεταβατικές διατάξεις ως προς τιςπροθεσµίες εξαιρούµενων σταθµών για σύναψη Σύµβασης Σύνδεσης και γιαεν ισχύ Άδειες Εγκατάστασης (άρθρο 136), διορθώνεται παραποµπή για τον καθορισµό της τιµής αναφοράς Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθµών (άρθρο 137), τροποποιείται το όριο ισχύος σταθµών αυτοπαραγωγής ενεργειακού συµψηφισµού, που υλοποιούνται από νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου και άλλα µη κερδοσκοπικά και προνοιακού χαρακτήρα, διευκρινίζεται ο δικαιούχος αύξησης εγκατεστηµένης ισχύος και θεσπίζεται περιθώριο ανάπτυξης φωτοβολταϊκών σταθµών αυτοπαραγωγών ανά σύστηµα µη διασυνδεδεµένου νησιού (άρθρο 138).
Επίσης, τροποποιούνται οι διατάξεις για τον επιµερισµό του κόστους σύνδεσης έργων επέκτασης ή ενίσχυσης του Ε.Δ.Δ.Η.Ε. και του Ε.Σ.Μ.Η.Ε. (άρθρο 139), καθώς και για την αποχώρηση σταθµών (άρθρο 140), και θεσπίζονται διαδικασία έκδοσης άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας αιολικών πάρκων σε µη διασυνδεδεµένα νησιά (άρθρο 141), καθώς και νέες µεταβατικές διατάξεις για τις χρεώσεις προµήθειας καθολικής υπηρεσίας (άρθρο 142).
Ακόµη, περιλαµβάνονται ρυθµίσεις για την οργάνωση των φορέων και τωνυπηρεσιών που δραστηριοποιούνται στην αγορά ενέργειας. Ειδικότερα: αναδιαρθρώνονται αρµοδιότητες της Γενικής Γραµµατείας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών για τις ανάγκες δράσεων και έργων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας (άρθρο 143), συµπληρώνεται υφιστάµενη ρύθµιση για µετακίνηση προσωπικού µεταξύ Δ.Ε.Η. Α.Ε. και Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε.Α.Ε. (άρθρο 144), θεσπίζεται δυνατότητα παράτασης της ισχύος συµβάσεων έργου της Δ.Α.Π.Ε.Ε.Π. Α.Ε. (άρθρο 145), ρυθµίζονται θέµατα προσωπικού της Δ.ΕΠ.Α. ΕΜΠΟΡΙΑΣ Α.Ε. και των συνδεδεµένων µε αυτήν εταιρειών (άρθρο 146), καθώς και το πλαίσιο πρόσληψης στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. συγγενών θανόντων σε εργατικά ατυχήµατα εργαζοµένων σε εργολάβους εγκαταστάσεων της εταιρείας (άρθρο 147).
Εξ άλλου, περιλαµβάνονται διατάξεις για την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης. Συγκεκριµένα, τροποποιούνται διατάξεις για τον φορέα εκπόνησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ηλεκτροκίνηση (άρθρο 148), ρυθµίζονται διαδικαστικά θέµατα των διαγωνισµών από τους Ο.Τ.Α. για εγκατάσταση σηµείων επαναφόρτισης Ηλεκτρικών Οχηµάτων (άρθρο 149) και θεσπίζεται πλαίσιο για την εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου για την Ηλεκτροκίνηση (άρθρο 150).
Στο Μέρος αυτό περιλαµβάνονται και λοιπές διατάξεις για την αγορά ενέργειας. Ειδικότερα: αναπροσαρµόζονται οι τιµές αποζηµίωσης σταθµών βιοµάζας και βιοαερίου (άρθρο 151), θεσπίζεται απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής χρεώσεων Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας για περιπτώσεις στις οποίες ισχύει σήµερα αναστολή καταβολής (άρθρο 152), ρυθµίζεται η αυτοτιµολόγηση σταθµών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. (άρθρο 153), τίθενται προϋποθέσεις αναβίωσης φωτοβολταϊκών σταθµών (άρθρο 154), παρέχεται σε ανεξάρτητους παραγωγούς Α.Π.Ε. η δυνατότητα πώλησης ενέργειας µε διµερή σύµβαση (άρθρο 155), καθορίζεται η υποχρέωση ορισµού Συµβούλων ασφαλείας για την αποφυγή κινδύνων κατά τη µεταφορά επικίνδυνων υλικών από τους κατόχους των σχετικών αδειών (άρθρο 156), θεσπίζονται µεταβατικές ρυθµίσεις ως προς την κατανοµή της ετήσιας ποσότητας αυτούσιου βιοντίζελ (άρθρο 157), καθορίζεται το πλαίσιο αξιοποίησης του διαθέσιµου περιθωρίου αιολικών σταθµών στα συστήµατα των µη διασυνδεδεµένων νησιών (άρθρο 158), ρυθµίζεται η περαιτέρω δυνατότητα ανάθεσης σε προµηθευτή φυσικού αερίου της παράδοσης φορτίων Υ.Φ.Α. για την κάλυψη των σχετικών εκτάκτων αναγκών (άρθρο 159), θεσπίζονται προϋποθέσεις απαγόρευσης έκδοσης νέων αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε καύσιµο φυσικό αέριο ή πετρελαϊκά προϊόντα και δυνατότητας µετατροπής τους (άρθρο 160), καθορίζεται το πλαίσιο προσκόµισης εγγυητικής επιστολής από κατόχους αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε καύσιµο λιθάνθρακα, λιγνίτη, φυσικό αέριο ή πετρελαϊκά προϊόντα (άρθρο 161), θεσπίζεται πλαίσιο µετεγκατάστασης ή µεταφοράς οικισµού σε νέα θέση λόγω εκτελέσεως έργων µεγάλων υδροηλεκτρικών σταθµών εθνικής σπουδαιότητας, καταργουµένων όσων ισχύουν σήµερα για τη µετεγκατάσταση του οικισµού Ακρινής του Νοµού Κοζάνης (άρθρο 162), παρέχεται δυνατότητα κήρυξης απαλλοτρίωσης για τµήµατα του γηπέδου ασφαλείας αιολικών σταθµών (άρθρο 163), θεσπίζονται ρυθµίσεις για το πλαίσιο υλοποίησης πιλοτικών έργων Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων και για τις Περιοχές Πρώτης Επιλογής Α.Π.Ε. (άρθρο 164), καθώς και παρατάσεις προθεσµιών έναρξης εφαρµογής των τιµών αναφοράς σε έργα Α.Π.Ε. (άρθρο 165)
Β. Με το υπό ψήφιση νοµοσχέδιο εισάγεται νέο πλαίσιο εποπτείας και ελέγχου για τη διαχείριση των υδάτων και των αποβλήτων, µε την τροποποίηση και συµπλήρωση των διατάξεων του ν. 4819/2019, που αφορά στα απόβλητα, τις συσκευασίες, τα απορρίµµατα συσκευασιών και τα πλαστικά προϊόντα, καθώς και των ν. 3199/2003, για την προστασία και διαχείριση των υδάτων και την εναρµόνιση µε την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 23.10.2000, και ν. 3468/2006, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και τη συµπαραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας υψηλής απόδοσης.
Σχετικά αναφέρεται ότι µε τις διατάξεις του ν. 4819/2019 ενσωµατώθηκανστο εθνικό δίκαιο οι ρυθµίσεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/851 του ΕυρωπαϊκούΚοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 30.5.2018, «για την τροποποίηση τηςΟδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα».
Σηµειώνεται ότι, κατά το άρθρο 2 παράγραφος 1 της Οδηγίας, τα κράτη µέλη όφειλαν να θέσουν σε ισχύ τις αναγκαίες για τη συµµόρφωσή τους προς την Οδηγία νοµοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις, έως την 5.7.2020.
Όπως αναφέρεται στο Προοίµιο της εν λόγω Οδηγίας, «[η] διαχείριση τωναποβλήτων στην Ένωση θα πρέπει να βελτιωθεί µε στόχο την προστασία, τη διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, την προστασία της υγείας του ανθρώπου, τη συνετή και ορθολογική χρησιµοποίηση των φυσικών πόρων και την προώθηση µιας περισσότερο κυκλικής οικονοµίας(…)» (σκέψη 1). «Οι στόχοι που ορίζονται στην Οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για την προετοιµασία για επαναχρησιµοποίηση και την ανακύκλωση των αποβλήτων θα πρέπει να αυξηθούν ώστε να αντικατοπτρίζουν ευκρινέστερα τη φιλοδοξία της Ένωσης να µεταβεί σε µια κυκλική οικονοµία» (σκέψη 3).
«Πολλά κράτη µέλη δεν έχουν ακόµη αναπτύξει πλήρως τις αναγκαίες υποδοµές διαχείρισης αποβλήτων.
Συνεπώς, είναι σηµαντικό να καθοριστούν σαφείς µακροπρόθεσµοι στόχοι για την καθοδήγηση µέτρων και επενδύσεων, ιδίως για να αποτραπεί η δηµιουργία υποδοµών πλεονάζουσας δυναµικότητας για την επεξεργασία υπολειµµατικών αποβλήτων και ο εγκλωβισµός των ανακυκλώσιµων υλικών σε χαµηλότερα επίπεδα της ιεράρχησης των αποβλήτων» (σκέψη 6) (βλ., σχετικά, και τις σκέψεις 1, 2 και 3 του Προοιµίου της Πρότασης Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα, COM (2015) 595 final).
Στο πλαίσιο αυτόεκδόθηκε η Οδηγία 2018/851, η οποία τροποποιεί και συµπληρώνει τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου και του Κοινοβουλίου, µε τη λήψη πρόσθετων µέτρων και τον καθορισµό νέων µακροπρόθεσµων στόχων για τη διαχείριση των αποβλήτων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.).
Εξ άλλου, µε τις διατάξεις της Ενότητας Β΄ του νοµοσχεδίου µεταφέρονται στο εθνικό δίκαιο διατάξεις των Οδηγιών (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 11.12.2018, για την προώθησητης χρήσης ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές, 2009/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 13.7.2009, σχετικά µε τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά Φυσικού Αερίου και την κατάργησητης Οδηγίας 2003/55/ΕΚ, και (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίουκαι του Συµβουλίου, της 5.6.2019, σχετικά µε τους κοινούς κανόνες για τηνεσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την τροποποίηση της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ.
Σύµφωνα µε το άρθρο 194 ΣυνθΛειτΕΕ, η πολιτική της Ε.Ε. στον τοµέα της ενέργειας έχει ως στόχο να διασφαλίζει τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας και τον ενεργειακό εφοδιασµό της Ένωσης, να προωθεί την ενεργειακή αποδοτικότητα και την εξοικονόµηση ενέργειας, την ανάπτυξη νέων Α.Π.Ε., καθώς και τη διασύνδεση των ενεργειακών δικτύων.
Ο στόχος αυτόςπρέπει να επιδιώκεται «σε πνεύµα αλληλεγγύης» και στο «πλαίσιο της εγκαθίδρυσης ή της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και λαµβανοµένηςυπόψη της απαίτησης να προστατευθεί και να βελτιωθεί το περιβάλλον».
Μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας τέθηκε ως θεµελιώδης αρχή η αειφόροςανάπτυξη και λήφθηκαν µία σειρά από πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή, στο πλαίσιο της ενωσιακής πολιτικής για την ενέργεια. Ενδεικτικά σηµειώνεται ότι µε τον Κανονισµό 347/2013 βελτιώθηκε αποτελεσµατικά η ενοποίηση των δικτύων των κρατών µελών, δόθηκε ώθηση στις ανταλλαγές ενέργειας και ενισχύθηκε η ανταγωνιστικότητα της Ένωσης. Έργα κοινού ενδιαφέροντος στους τοµείς της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου συνέβαλαν ιδιαίτερα στην ασφάλεια του εφοδιασµού. Οι υποδοµές αερίου κατέστησαν αρτιότερα συνδεδεµένες και βελτιώθηκε ουσιωδώς η ανθεκτικότητα του εφοδιασµού.
Η περιφερειακή συνεργασία στο πλαίσιο τωνπεριφερειακών οµάδων και µέσω του διασυνοριακού επιµερισµού του κόστους αποτέλεσε σηµαντικό παράγοντα διευκόλυνσης για την υλοποίηση των έργων. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, ο διασυνοριακός επιµερισµός του κόστους δεν είχε ως αποτέλεσµα τη µείωση του χρηµατοδοτικού ελλείµµατος των έργων. Μολονότι µειώθηκε η διάρκεια της πλειονότητας των διαδικασιών αδειοδότησης, σε ορισµένες περιπτώσεις η διαδικασία εξακολουθεί να είναι χρονοβόρα.
Η χρηµατοδοτική συνδροµή στο πλαίσιο του µηχανισµού «Συνδέοντας την Ευρώπη», που θεσπίσθηκε µε τον Κανονισµό1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, ήταν σηµαντικός παράγοντας, καθώς οι επιχορηγήσεις για µελέτες συνέβαλαν στηµείωση των κινδύνων των έργων κατά τα πρώιµα στάδια ανάπτυξης, ενώ οι επιχορηγήσεις για εργασίες υποστήριξαν την αντιµετώπιση των βασικών σηµείων συµφόρησης στα έργα τα οποία δεν ήταν δυνατόν να αντιµετωπιστούν επαρκώς µέσω της χρηµατοδότησης από την αγορά.
Την 30.5.2022 εκδόθηκε ο Κανονισµός 2022/869 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τις κατευθυντήριες γραµµές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδοµές, µε νοµική βάση ιδίως το άρθρο 172 ΣυνθΛειτΕΕ (βλ.Αστ. Πλιάκος, Ευρωπαϊκό Δίκαιο Ενέργειας, 2022, σελ. 12 επ., 25 επ. και 57 επ.).
Περαιτέρω, µε τον Κανονισµό (ΕΕ) 2022/2577 του Συµβουλίου, της 22.12.2022, «σχετικά µε τη θέσπιση πλαισίου για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιµης ενέργειας», τέθηκαν προσωρινοί κανόνες επείγοντος χαρακτήρα για την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης ως προς την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές, µε ιδιαίτερη έµφαση σε συγκεκριµένες τεχνολογίες ή συγκεκριµένους τύπους έργων ανανεώσιµης ενέργειας που είναι σε θέση να επιτύχουν βραχυπρόθεσµη επιτάχυνση τουρυθµού ανάπτυξης των Α.Π.Ε. στην Ένωση.
Στις αιτιολογικές σκέψεις του Κανονισµού διαλαµβάνονται, µεταξύ άλλων, τα εξής: «Λόγω της επείγουσας και έκτακτης ενεργειακής κατάστασης,τα κράτη µέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να θεσπίζουν εξαιρέσεις από ορισµένες υποχρεώσεις αξιολόγησης που ορίζονται στην περιβαλλοντική νοµοθεσία της Ένωσης για έργα ανανεώσιµης ενέργειας και για έργα αποθήκευσης ενέργειας και έργα δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας (…) θα πρέπει ν απληρούνται δύο προϋποθέσεις, ήτοι ότι το έργο βρίσκεται σε ειδική περιοχή ανανεώσιµης ενέργειας ή δικτύου και ότι η περιοχή αυτή θα πρέπει να έχει υποβληθεί σε στρατηγική εκτίµηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Επιπλέον,θα πρέπει να θεσπιστούν αναλογικά µέτρα µετριασµού ή, εάν δεν είναι διαθέσιµα, αντισταθµιστικά µέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των ειδών» (6). «(…) θέσπιση του µαχητού τεκµηρίου ότι τα έργα ανανεώσιµης ενέργειας είναι υπέρτερου δηµόσιου συµφέροντος και εξυπηρετούν τη δηµόσια υγεία και ασφάλεια για τους σκοπούς της σχετικής περιβαλλοντικής νοµοθεσίας της Ένωσης, εκτός εάν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα εν λόγω έργα έχουν σηµαντικές δυσµενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες δεν µπορούν να µετριαστούν ή να αντισταθµιστούν» (8). «(…) για τη διαδικασία χορήγησης άδειας εγκατάστασης εξοπλισµού ηλιακής ενέργειας και τις σχετικές συντοπισµένες συνδέσεις αποθήκευσης και δικτύου σε υφιστάµενες ή µελλοντικές τεχνητές δοµές που δηµιουργούνται για σκοπούς διαφορετικούς από την παραγωγή ηλιακής ενέργειας (…) να θεσπιστεί ειδική παρέκκλιση από την απαίτηση διενέργειας εκτιµήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων βάσει της οδηγίας 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου (…) δεδοµένου ότι δεν είναι πιθανό να εγείρουν ανησυχίες σχετικά µε ανταγωνιστικές χρήσεις του χώρου ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις» (11).
«Η εγκατάσταση εξοπλισµού ηλιακής ενέργειας µε ισχύ κάτω των 50 kW, συµπεριλαµβανοµένων των εγκαταστάσεων των αυτοκαταναλωτών ανανεώσιµης ενέργειας, δεν είναι πιθανό να έχει σηµαντικές δυσµενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον ή στο δίκτυο και δεν εγείρει ανησυχίες ως προς την ασφάλεια. Επιπλέον, οι µικρές εγκαταστάσεις δεν απαιτούν γενικά επέκταση της δυναµικότητας στο σηµείο σύνδεσης µε το δίκτυο.
Λαµβανοµένων υπόψη των άµεσων θετικών συνεπειών αυτού του είδους εγκαταστάσεων για τους καταναλωτές, καθώς και των περιορισµένων περιβαλλοντικών επιπτώσεων που ενδέχεται να προκαλέσουν, ενδείκνυται να εξορθολογιστεί περαιτέρω η εφαρµοστέα σε αυτούς διαδικασία αδειοδότησης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπερβαίνουν την υφιστάµενη δυναµικότητα της σύνδεσης µε το δίκτυο διανοµής, µε την εισαγωγή της έννοιας της σιωπηρής διοικητικής έγκρισης στις σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης (…)» (12).
Επίσης, στην παράγραφο 2 του άρθρου 3 του Κανονισµού ορίζεται ότι «[τ]α κράτη µέλη διασφαλίζουν, τουλάχιστον για τα έργα που αναγνωρίζονται ως έργα υπέρτερου δηµόσιου συµφέροντος, ότι κατά τη διαδικασία σχεδιασµού και αδειοδότησης δίνεται προτεραιότητα στην κατασκευή και λειτουργία σταθµών και εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές και στην ανάπτυξη της σχετικής υποδοµής δικτύου κατά τη στάθµιση των έννοµων συµφερόντων στη συγκεκριµένη περίπτωση.
Όσον αφορά την προστασία των ειδών, το προηγούµενο εδάφιο θα πρέπει να εφαρµόζεται µόνο σε περίπτωση και κατά τον βαθµό που, αφενός, λαµβάνονται κατάλληλα µέτρα διατήρησης των ειδών, τα οποία συµβάλλουν στη διατήρηση ή την αποκατάσταση των πληθυσµών του είδους σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης και, αφετέρου, διατίθενται επαρκείς οικονοµικοί πόροι και εδαφικές ζώνες για τον σκοπό αυτόν».
Εξ άλλου, βασική προτεραιότητα στην αναπτυξιακή στρατηγική της Ε.Ε. συνιστά η µετάβαση µέχρι το 2050 σε µια οικονοµία µηδενικών εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα και η οικοδόµηση της κλιµατικά ουδέτερης, πράσινης Ευρώπης, σύµφωνα µε τις δεσµεύσεις της Συµφωνίας των Παρισίων για την κλιµατική αλλαγή της 2.12.2015, η οποία κυρώθηκε µε τον ν. 4426/2016.
Με τον Κανονισµό (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του
Συµβουλίου, της 30.5.2018, τέθηκαν οι υποχρεώσεις των κρατών µελών σχετικά µε τις ελάχιστες συνεισφορές τους για την περίοδο από το 2021 έως το 2030, για τη µείωση των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου το 2030 κατά 30% κάτω από τα επίπεδα του 2005.
Στις 11.12.2019 ανακοινώθηκε η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συµφωνία (European Green Deal), µία δέσµη πολιτικών πρωτοβουλιών, προκειµένου να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιµατικά ουδέτερη ήπειρος µέχρι το έτος 2050 (βλ. Κανονισµό 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 30.6.2021, µε τον οποίο η επίτευξη κλιµατικής ουδετερότητας µέχρι το έτος 2050, καθίσταται δεσµευτικός νοµικά στόχος, Έκθεση της Επιστηµονικής Υπηρεσίας επί του ν. 4936/2022, σελ. 4-6. Βλ. επίσης Έκθεση της Επιστηµονικής Υπηρεσίας επί του ν. 4685/2020, II.Γενικές Παρατηρήσεις, σελ. 18-20).
Τον Ιούλιο του 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη δέσµη νοµοθετικών πρωτοβουλιών «Fit for 55» (Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών ΕΜΠΤΥ «Προσαρµογή στον στόχο του 55%»: υλοποίηση του στόχου της ΕΕ για το κλίµα µε ορίζοντα το 2030 στην πορεία προς την κλιµατική ουδετερότητα (14.7.2021, COM(2021) 550 final). Η ως άνω δέσµη περιέχει σειρά νοµοθετικών προτάσεων για την αναθεώρηση και την επικαιροποίηση της νοµοθεσίας της Ε.Ε. και τον καθορισµό νέων πρωτοβουλιών, ώστε το ευρωπαϊκό νοµοθετικό πλαίσιο να ευθυγραµµισθεί µε τους στόχους της Πράσινης Συµφωνίας και τον Κανονισµό2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, και να µετατραπούν οι πολιτικοί στόχοι της Πράσινης Συµφωνίας σε νοµικά δεσµευτικούς.
Ειδικότερα, η δέσµη «Fit for 55» περιλαµβάνει τις ακόλουθες νοµοθετικές προτάσεις και πρωτοβουλίες:
- αναθεώρηση του Συστήµατος Εµπορίας Δικαιωµάτων Εκποµπών (ΣΕΔΕ)
της Ε.Ε. (Οδηγία 2003/87/ΕΚ), συµπεριλαµβανοµένης της επέκτασής του στη ναυτιλία, αναθεώρηση των κανόνων για τις εκποµπές από τις αεροµεταφορές και θέσπιση χωριστού συστήµατος εµπορίας εκποµπών για τις οδικές µεταφορές και τα κτήρια,
- αναθεώρηση του Κανονισµού για τον επιµερισµό των προσπαθειών, ο οποίος θέτει εθνικούς στόχους µείωσης των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου των κρατών σε τοµείς που, επί του παρόντος, δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ [Κανονισµός (ΕΕ) 2018/842], µε την αύξηση του στόχου µείωσης των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου σε επίπεδο ΕΕ από 29% σε 40%, σε σύγκριση µε το 2005,
- αναθεώρηση του Κανονισµού για τη συµπερίληψη των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου και των απορροφήσεων από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοκοµίας (LULUCF) (Κανονισµός (ΕΕ)2018/841), µε τη θέση νέου στόχου καθαρών απορροφήσεων αερίων του θερµοκηπίου στον τοµέα LULUCF (τοµέας χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοκοµίας), ύψους 310 εκατ. τόνων ισοδυνάµου CO2 έως το 2030,
- αναθεώρηση της Οδηγίας για τις Α.Π.Ε. (Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001) µε την αύξηση του στόχου σε επίπεδο Ε.Ε. για το µερίδιο ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές στο συνολικό ενεργειακό µείγµα από τουλάχιστον 32%, που ισχύει σήµερα, σε τουλάχιστον 40% έως το 2030,
- αναθεώρηση της Οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση (Οδηγία 2012/27/ΕΕ), περιλαµβανοµένης της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε την αύξηση του παρόντος στόχου σε επίπεδο Ε.Ε. όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση από 32,5% σε 36% για την τελική κατανάλωση ενέργειας και σε 39% για την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας,
- αναθεώρηση της Οδηγίας για την ανάπτυξη υποδοµών εναλλακτικώνσχετικού Κανονισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου,
- τροποποίηση του Κανονισµού για τον καθορισµό προτύπων επιδόσεωνγια τις εκποµπές CO2 από τα καινούργια επιβατικά αυτοκίνητα και από τα καινούργια ελαφρά επαγγελµατικά οχήµατα (ηµιφορτηγά) (Κανονισµός (ΕΕ) 2019/631), µε αυξηµένους στόχους µείωσης σε επίπεδο Ε.Ε. για το2030, σε σχέση µε τους αντίστοιχους για το 2021, καθώς και νέο στόχο για το 2035, ίσο µε µείωση 100% του στόχου για το 2021,
- αναδιατύπωση της Οδηγίας για τη φορολόγηση των πηγών ενέργειας(Οδηγία 2003/96/ΕΚ), σύµφωνα µε τους στόχους για το κλίµα και το περιάλλον (Η δέσµη προτάσεων εφαρµόζει στην πράξη την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»),
- θέσπιση νέου µηχανισµού συνοριακής προσαρµογής άνθρακα (ΜΣΠΑ) για τον καθορισμοί της τιµής των εισαγωγών περιορισµένου αριθµού προϊόντων υψηλής ρύπανσης βάσει της περιεκτικότητάς τους σε άνθρακα,
- την πρωτοβουλία ReFuelEU Aviation, η οποία αποσκοπεί στην τόνωση της παραγωγής και της χρήσης των βιώσιµων καυσίµων στον τοµέα των αεροπορικών µεταφορών,
- την πρωτοβουλία FuelEU Maritime, η οποία αποσκοπεί στην αύξηση της ζήτησης ανανεώσιµων καυσίµων και καυσίµων χαµηλών ανθρακούχων εκποµπών στον τοµέα των θαλάσσιων µεταφορών,
- ένα νέο Κοινωνικό Ταµείο για το Κλίµα, που θα παρέχει ειδική χρηµατοδότηση στα κράτη µέλη για τη στήριξη των Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι πλήττονται περισσότερο ή κινδυνεύουν µε ενεργειακή φτώχεια ή φτώχειακινητικότητας, ως συνοδευτικό µέτρο για την εισαγωγή της εµπορίας εκποµπών στις οδικές µεταφορές και στα κτήρια (βλ. https://www.consilium.europa.eu/el/policies/green-deal/fit-for-55-the-eu-plan-for-a-green-transition/).
Σε αυτό το πνεύµα, το θεσµικό πλαίσιο που έχει διαµορφωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και, συνεπώς, καθορίζει και το εθνικό πλαίσιο κάθε κράτους µέλους της Ε.Ε., περιλαµβάνει διατάξεις που αποσκοπούν τόσο στην ενίσχυση του ρόλου των Α.Π.Ε. στη συνολική παραγωγή ενέργειας όσο και στην παράλληλη ενίσχυση των καταναλωτών σε ατοµικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο κοινοτήτων.
Υπό αυτό το πρίσµα, σηµαντική εξέλιξη αποτελεί η υπό ενσωµάτωση µε το παρόν σχέδιο νόµου Οδηγία 2019/944, που περιλαµβάνει κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τροποποιεί την προηγούµενη Οδηγία 2012/27/ΕΕ, µε σκοπό τη διαµόρφωση ενός πλαισίου κανόνων για την παραγωγή, µεταφορά, διανοµή, αποθήκευση και προµήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, µε ταυτόχρονη προστασία των καταναλωτών, εντός µίας δίκαιης, ανταγωνιστικής και ολοκληρωµένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Παράλληλα, η Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καιτου Συµβουλίου θεσπίζει δεσµευτικό στόχο της Ε.Ε. για το συνολικό µερίδιο ενέργειας από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Ε.Ε. τουλάχιστον 32% και 14% όσον αφορά το µερίδιο των Α.Π.Ε. στις µεταφορές µέχρι το έτος 2030.
Στο πλαίσιο της δέσµης νοµοθετικών πρωτοβουλιών «Fit for 55» τον Ιούλιο 2021, που στοχεύει να ευθυγραµµίσει τη νοµοθεσία της Ε.Ε. µε τους στόχους της Πράσινης Συµφωνίας, έχει προταθεί, µεταξύ άλλων, η αναθεώρηση της ως άνω Οδηγίας 2018/2001, µε την αύξηση του στόχου για το µερίδιο των Α.Π.Ε. στο συνολικό ενεργειακό µείγµα, από τουλάχιστον 32% που ισχύει σήµερα, σε τουλάχιστον 40% έως το 2030, σύµφωνα µε το σχέδιο κλιµατικών στόχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2030 (βλ. άρθρο 1της πρότασης για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, του Κανονισµού (ΕΕ) 2018/1999του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου και της Οδηγίας98/70/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου όσον αφορά την προώθηση της ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές και την κατάργησητης Οδηγίας (ΕΕ) 2015/652 του Συµβουλίου, Βρυξέλλες, 14.7.2021, COM(2021) 557 final 2021/0218(COD)). Υπό τις πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις, η Επιτροπή, στο σχέδιο REPowerEU, πρότεινε την αύξηση του προτεινόµενου το 2021 στόχου από 40% σε 45% µέχρι το 2030, η πραγµατοποίηση του οποίου αναµένεται να οδηγήσει σε δυναµικότητα παραγωγής ενέργειας από Α.Π.Ε. 1.236GW µέχρι το 2030, σε σύγκριση µε τα 1.067GW που προβλέπονται στη δέσµη µέτρων «Fit for 55», µε χρονικό ορίζοντα το 2030,και τον στόχο της εγκατάστασης νέων ηλιακών φωτοβολταϊκών, ισχύος άνωτων 320GW µέχρι το 2025 (βλ. Σχέδιο REPowerEU, Βρυξέλλες, 18.5.2022, Ανακοίνωση της Επιτροπής {SWD(2022) 230 final}, σελ. 7-8, Σύσταση (EE)2022/822 της Επιτροπής, της 18.5.2022, σχετικά µε την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιµης ενέργειας και τη διευκόλυνση των συµφωνιών αγοράς ενέργειας, και Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για την τροποποίηση της Οδηγίας(ΕΕ) 2018/2001 για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιµεςπηγές, της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίωνκαι της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση, Βρυξέλλες,18.5.2022, COM(2022) 222 final, 2022/0160(COD), αιτιολογική έκθεση, σελ.3: «(…) Δεδοµένης, ωστόσο, της ριζικής αλλαγής που συνέβη έκτοτε στις συνθήκες της αγοράς για τα ορυκτά καύσιµα που χρησιµοποιούνται στην ηλεκτρική ενέργεια, τη θέρµανση και τις µεταφορές, που αφορά, µεταξύ άλλων, τις ανησυχίες σχετικά µε τις αυξηµένες τιµές και την ανάγκη η ΕΕ να απεξαρτηθεί σταδιακά από τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, είναι απαραίτητο να αυξηθεί ο στόχος όσον αφορά τις Α.Π.Ε. για το 2030 στο 45%, ώστε να συμβάλουν καλύτερα στο στόχο αυτόν, καθώς και στο να υπάρχουν ανταγωνιστικές τιµές ενέργειας (…)…»
Για να δείτε το κείμενο του νόμου υπ.αριθμ 5037/ 2023 ( Αρ. Φύλλου Α ΄ 78 / 28 3 2023) όπως δημοσιεύθηκε στον διαδικτυακό χώρο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης ,www.et.gr , πατήστε εδώ.