Nόμος υπ.αριθμ 5092 / 2024 (ΦΕΚ 33 Α’ / 4 -3-2024) . Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές.
Δημοσιεύθηκε ο υπ.αριθμ 5092 /2024 νόμος για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές με σκοπό τη βελτίωση του πλαισίου που διέπει τη διαχείριση των παραθαλάσσιων περιοχών, ώστε να διασφαλίζεται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας τους και να επιτρέπεται η αξιοποίησή τους κατά τρόπο επωφελή για την εθνική οικονοµία, προστατευτικό για το περιβάλλον και σύµφωνο µε το δηµόσιο συµφέρον , με βάση και τα ειδικότερα περιλάμβανόμενα στις οικείες διατάξεις
Σύμφωνα με τα ειδικότερα περιλαμβανόμενα στην Έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής των Ελλήνων [ Για να δείτε το κείμενο της Έκθεσης της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής των Ελλήνων, όπως δημοσιεύθηκε στο www.hellenicparliament.gr πατήστε εδώ και για την αιτιολογική έκθεση πατήστε εδώ ]:
«……..Συγκεκριµένα, στο Μέρος Α΄ (άρθρα 1 και 2) ορίζονται ο σκοπός (άρθρο 1) και το αντικείµενο του Μέρους Β΄ του νοµοσχεδίου (άρθρο 2). Όπως αναφέρεται στο άρθρο 1, σκοπός του είναι η βελτίωση του πλαισίου που διέπει τη διαχείριση των παραθαλάσσιων περιοχών, ώστε να διασφαλίζεται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας τους και να επιτρέπεται η αξιοποίησή τους κατά τρόπο επωφελή για την εθνική οικονοµία, προστατευτικό για το περιβάλλον και σύµφωνο µε το δηµόσιο συµφέρον.
Με τις διατάξεις του Μέρους Β΄, το οποίο αποτελείται από τέσσερα Κεφάλαια (Α΄- Δ΄) και είκοσι δύο άρθρα (3-24), καταργούνται οι περισσότερες διατάξεις του ν. 2971/2001 «Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις», οι οποίες αφορούν τον αιγιαλό την παραλία και τον παλιό αιγιαλό, και επανακαθορίζεται το θεσµικό πλαίσιο που διέπει το ιδιοκτησιακό καθεστώς, την προστασία και την αξιοποίησή τους.
Ειδικότερα, στο Κεφάλαιο Α΄ (άρθρα 3-6), µεταξύ άλλων, ορίζεται εκ νέου η έννοια των όρων «αιγιαλός», «παραλία» (µε την κατάργηση του καθορισµού του ελάχιστου πλάτους της σε τριάντα (30) µέτρα), «παλαιός αιγιαλός» και «απλή χρήση», και προστίθενται οι ορισµοί των όρων «διακριτό τµήµα αιγιαλού», «προστατευόµενος αιγιαλός και παραλία», «παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας», «παραχωρούµενο τµήµα αιγιαλού», «παραχωρώνφορέας», «Κτηµατική Υπηρεσία», «πλατφόρµα» (άρθρο 3). Στο άρθρο 4 ρυθµίζονται ζητήµατα που αφορούν τους όρους και τους περιορισµούς που εφαρµόζονται για την προστασία των αιγιαλών και των παραλιών που περιλαµβάνονται σε περιοχές Natura 2000 (προστατευόµενοι αιγιαλοί και παραλίες του άρθρου 3 περ. δ) του παρόντος), και εισάγεται ο όρος «απάτητες παραλίες», που αφορά αιγιαλούς και παραλίες υψηλής προστασίας, στους οποίους απαγορεύεται η παραχώρηση απλής χρήσης, καθώς και οποιαδήποτε άλλη δράση µπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη µορφολογία τους και την ακεραιότητά τους ως προς τις οικολογικές τους λειτουργίες. Οι απαγορεύσεις και οι περιορισµοί δραστηριοτήτων στις εν λόγω παραλίες προβλέπονται σε κανονιστική πράξη που εκδίδεται σύµφωνα µε την παρ. 6 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986 ή µε την κοινή απόφαση της παρ. 1 του άρθρου 22 του παρόντος. Στην προτεινόµενη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 22 ορίζονται επίσης τα κριτήρια χαρακτηρισµού των ως άνω περιοχών. Με τις διατάξεις του άρθρου 5 ρυθµίζονται εκ νέου οι διαδικασίες οριοθέτησης και χαρακτηρισµού του αιγιαλού, της παραλίας και του παλαιού αιγιαλού. Μεταξύ άλλων, ορίζονται οι παράγοντες που λαµβάνονται υπόψη για την οριοθέτησή τους, ορίζεται εκ νέου η συγκρότηση της Επιτροπής καθορισµού αιγιαλού και παραλίας, καθώς και της δευτεροβάθµιας Επιτροπής ενώπιον της οποίας υποβάλλονται οι ενδικοφανείς προσφυγές κατά των αποφάσεων της Επιτροπής καθορισµού, και ρυθµίζεται η σχετική διαδικασία.
Περαιτέρω, ορίζονται οι διαδικασίες δηµοσιότητας των αποφάσεων καθορισµού της οριστικής οριογραµµής του αιγιαλού, της παραλίας και του παλαιού αιγιαλού µε την τήρηση των οποίων ολοκληρώνεται η διαδικασία καθορισµού τους.
Για την οριστικοποίηση της οριογραµµής ενηµερώνεται το ν.π.δ.δ. Ελληνικό Κτηµατολόγιο και η πράξη καθορισµού καταχωρίζεται στο κτηµατολόγιο ή µεταγράφεται στο υποθηκοφυλακείο.
Επίσης, εισάγονται ρυθµίσεις σχετικά µε την αναγκαστική ή ρυµοτοµική απαλλοτρίωση υφιστάµενων ιδιωτικών δικαιωµάτων µετά τον καθορισµό των ορίων του αιγιαλού, της παραλίας και του παλαιού αιγιαλού. Η διαδικασία οριοθέτησης και χαρακτηρισµού του αιγιαλού, της παραλίας και του παλαιού αιγιαλού και συναφή ζητήµατα ρυθµίζονται µε την έκδοση προεδρικού διατάγµατος, µετά από πρόταση των Υπουργών Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών, Εθνικής Άµυνας και Περιβάλλοντος και Ενέργειας (άρθρο 22 παρ. 2).
Στο άρθρο 6 ρυθµίζονται ζητήµατα που αφορούν τον κοινόχρηστο χαρακτήρα και το ιδιοκτησιακό καθεστώς του αιγιαλού, της παραλίας, του παλαιού αιγιαλού και της παλαιάς όχθης των µεγάλων λιµνών και των πλεύσιµων ποταµών.
Μεταξύ άλλων, ορίζεται ότι ο αιγιαλός και η παραλία ανήκουν στη δηµόσια κτήση, είναι κοινόχρηστα πράγµατα και η παραχώρησή τους επιτρέπεται µόνο κατά χρήση. Τον αιγιαλό και την παραλία προστατεύει και διαχειρίζεται η Κτηµατική Υπηρεσία, ενώ τους αιγιαλούς και τις παραλίες που έχουν χαρακτηρισθεί ως τουριστικά δηµόσια κτήµατα διοικεί και διαχειρίζεται η Εταιρεία Ακινήτων Δηµοσίου Α.Ε. (ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε.). Περαιτέρω, απαγορεύεται η κατασκευή κτισµάτων και εν γένει η τοποθέτηση κατασκευασµάτων, καθώς και οιαδήποτε µεταβολή στον αιγιαλό, την παραλία, την όχθη, την παρόχθια ζώνη, το υδάτινο στοιχείο, τον πυθµένα και το υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, λιµνοθάλασσας, λίµνης και της κοίτης πλεύσιµου ποταµού, χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής ή µε άδεια που εκδόθηκε παράνοµα, πλην των προβλεπόµενων στην προτεινόµενη διάταξη.
Τέλος, αίρεται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας του παλαιού αιγιαλού και της παλαιάς όχθης των µεγάλων λιµνών και των πλεύσιµων ποταµών και ορίζεται ότι πλέον ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δηµοσίου, εκτός από εκτάσεις του παλαιού αιγιαλού που συνορεύουν µε απάτητες παραλίες οι οποίες ανήκουν στη δηµόσια κτήση, είναι ανεπίδεκτες κτήσης ιδιωτικών δικαιωµάτων και καταγράφονται ως κοινόχρηστα πράγµατα.
Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β΄ (άρθρα 7-14) ρυθµίζονται ζητήµατα που αφορούν την παραχώρηση της απλής χρήσης του αιγιαλού και της παραλίας. Στο άρθρο 7 ορίζεται ότι αρµόδιοι φορείς για την ως άνω παραχώρηση είναι το Δηµόσιο και η ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε., ενώ δεν προβλέπεται πλέον παραχώρηση της απλής χρήσης τους από το Δηµόσιο σε δήµους. Επίσης, προβλέπεται ότι ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) επί του ανταλλάγµατος του Δηµοσίου από την παραχώρηση απλής χρήσης αποδίδεται στον οικείο δήµο.
Περαιτέρω, στο άρθρο 8 θεσπίζονται γενικοί όροι και περιορισµοί στην περίπτωση παραχώρησης της απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται κατάρτιση σύµβασης του αρµόδιου φορέα µε τον παραχωρησιούχο, µε διάρκεια η οποία δεν µπορεί να είναι µικρότερη του ενός (1) έτους και µεγαλύτερη των τριών (3) ετών. Εν συνεχεία, καθορίζονται οι βασικές υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου και προβλέπεται ότι πρόσθετες υποχρεώσεις µπορούν να περιλαµβάνονται στη διακήρυξη. Οι ως άνω υποχρεώσεις µνηµονεύονται στη σύµβαση παραχώρησης. Τέλος, παρέχεται η δυνατότητα σύναψης σύµβασης έργου µεταξύ του παραχωρησιούχου και τρίτου φυσικού ή νοµικού προσώπου για την άσκηση δραστηριοτήτων θαλάσσιων µέσων αναψυχής ή άλλης συναφούς επιχείρησης υπό τις οριζόµενες προϋποθέσεις, και ρυθµίζονται ζητήµατα που αφορούν την παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας που βρίσκονται εντός αρχαιολογικών χώρων, µνηµείων και ιστορικών τόπων ή στον περιβάλλοντα αυτούς χώρο.
Το άρθρο 9 περιλαµβάνει ρυθµίσεις που αφορούν τη διαδικασία καθορισµού των τµηµάτων αιγιαλών και παραλιών τα οποία µπορούν να παραχωρηθούν για απλή χρήση κατόπιν πλειοδοτικής δηµοπρασίας, εκτός αυτών για τα οποία υπάρχει ενεργή σύµβαση παραχώρησης. Η παραχώρηση γίνεται µε απόφαση του αρµόδιου οργάνου του Υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών, µετά από γνώµη των οικείων δήµων. Με τις διατάξεις του άρθρου 10 θεσπίζεται ηλεκτρονική διαδικασία παραχώρησης της απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας κατόπιν πλειοδοτικής δηµοπρασίας, ανεξαρτήτως του φορέα παραχώρησης.
Τις δηµοπρασίες για όλα τα παραχωρούµενα τµήµατα αιγιαλών και παραλιών διενεργεί η Κτηµατική Υπηρεσία µε χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρµας του Πληροφοριακού Σύστηµατος «Μητρώο Συµβάσεων Παραχώρησης Απλής Χρήσης Αιγιαλού και Παραλίας» του άρθρου 15 του παρόντος, κατά τα οριζόµενα στην προτεινόµενη διάταξη
. Ειδικά για τους αιγιαλούς και τις παραλίες που διαχειρίζεται η ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε., η παραχώρηση της απλής χρήσης κατόπιν δηµοπρασίας γίνεται σύµφωνα µε τον κανονισµό της. Στο άρθρο 11 προβλέπεται η δυνατότητα παραχώρησης απλής χρήσης τµήµατος του αιγιαλού και της παραλίας χωρίς δηµοπρασία για χρονικό διάστηµα από ένα (1) έως τρία (3) έτη, σε κύρια ξενοδοχειακά καταλύµατα, ενοικιαζόµενα δωµάτια, οργανωµένες τουριστικές κατασκηνώσεις, καταστήµατα υγειονοµικού ενδιαφέροντος, και στα οριζόµενα ναυταθλητικά σωµατεία, µετά από αίτηµά τους, εφόσον λειτουργούν νόµιµα σε χώρο όµορο του τµήµατος αιγιαλού και παραλίας. Μεταξύ άλλων, καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της παραχώρησης, καθώς και οι περιορισµοί ως προς τα τµήµατα των αιγιαλών και των παραλιών τα οποία µπορούν να παραχωρηθούν.
Στο άρθρο 12 παρέχεται στον παραχωρούντα φορέα η δυνατότητα καταγγελίας της σύµβασης παραχώρησης σε περίπτωση σοβαρών παραβάσεων του νόµου ή των συµβατικών υποχρεώσεων του παραχωρησιούχου.
Με τις διατάξεις των άρθρων 13 και 14 θεσπίζονται οι υποχρεώσεις των παραχωρησιούχων µετά τη λήξη της παραχώρησης απλής χρήσης ή της περιόδου χρήσης (άρθρο 13), καθώς και των δήµων ως προς τους αιγιαλούς και τις παραλίες της χωρικής αρµοδιότητάς τους (άρθρο 14).
Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ΄ (άρθρα 15-21) ρυθµίζονται ζητήµατα που αφορούν τον έλεγχο της τήρησης των ρυθµίσεων του παρόντος, τη θέσπιση διοικητικών µέτρων, και την επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων
. Ειδικότερα, στο άρθρο 15 προβλέπεται η δηµιουργία του Πληροφοριακού Σύστηµατος «Μητρώο Συµβάσεων Παραχώρησης Απλής Χρήσης Αιγιαλού και Παραλίας» για χρήση από τις Κτηµατικές Υπηρεσίες, το οποίο είναι προσβάσιµο µέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δηµόσιας Διοίκησης (gov.gr), και ρυθµίζονται σχετικά ζητήµατα. Περαιτέρω, στο άρθρο 16 καθιερώνεται σύστηµα ηλεκτρονικών καταγγελιών το οποίο παρέχει τη δυνατότητα για άµεση αποστολή καταγγελίας από τους ενδιαφερόµενους πολίτες, σε περίπτωση αυθαίρετης κατάληψης ή υπέρβασης της παραχώρησης, και είναι διασυνδεδεµένο µε το ως άνω πληροφοριακό σύστηµα.
Στο άρθρο 17καθορίζονται οι αρµόδιοι φορείς για τη διενέργεια ελέγχων όσον αφορά την τήρηση των διατάξεων του παρόντος και των όρων των συµβάσεων παραχώρησης, καθώς και η διαδικασία διεξαγωγής των εν λόγω ελέγχων.
Με τις διατάξεις του άρθρου 18 θεσπίζονται µέτρα τα οποία επιβάλλονται σε περιπτώσεις κατάληψης αιγιαλού και παραλίας χωρίς σύµβαση παραχώρησης ή καθ’ υπέρβαση αυτής, οικονοµικής δραστηριότητας σε αιγιαλό ή παραλία που έχει καταληφθεί χωρίς σύµβαση παραχώρησης, και παράνοµης κατασκευής έργων στον αιγιαλό ή την παραλία, καθορίζονται οι διαδικασίες επιβολής τους και ρυθµίζονται σχετικά ζητήµατα. Η αποµάκρυνση και η αποθήκευση των κινητών στοιχείων, η αποκατάσταση του αιγιαλού και της παραλίας στην κατάσταση πριν από την παράνοµη διαµόρφωσή τους και η κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών διενεργούνται µε δαπάνες του υπαιτίου. Αν ο υπαίτιος δεν συµµορφώνεται άµεσα, οι ανωτέρω ενέργειες γίνονται µε δαπάνες του οικείου δήµου και καταλογίζονται στον παραβάτη.
Εν συνεχεία, στο άρθρο 19 περιλαµβάνονται οι διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται, κατά περίπτωση, από την Κτηµατική Υπηρεσία στους παραβάτες των ρυθµίσεων του παρόντος (πρόστιµα, αναστολή λειτουργίας επιχείρησης, αποκλεισµός του παραβάτη από κάθε διαδικασία παραχώρησης χρήσης αιγιαλού ή παραλίας για πέντε ή δέκα έτη, κατά περίπτωση). Στο άρθρο 20 θεσπίζονται οι ποινικές κυρώσεις που επιβάλλονται σε όποιον επιφέρει στον αιγιαλό ή την παραλία οιαδήποτε µεταβολή χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής ή µε άδεια που εκδόθηκε παράνοµα, ανεξαρτήτως ζηµίας ή βλάβης, µεεπιβαρυντική περίπτωση την πρόκληση σηµαντικής οικολογικής, περιβαλλοντικής ή γεωµορφολογικής διατάραξης ή βλάβης. Τέλος, στο άρθρο 21 προβλέπεται η αναλογική εφαρµογή των διατάξεων του παρόντος και για χώρους της ζώνης λιµένα, τις όχθες, τις παρόχθιες ζώνες, το υδάτινο στοιχείο,τον πυθµένα και το υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, λιµνοθάλασσας, λίµνης και κοίτης πλεύσιµου ποταµού….»
Για να δείτε το κείμενο του νόμου υπ.αριθμ 5092 / 2024 (ΦΕΚ 33 Α / 4 -3-2024) όπως δημοσιεύθηκε στον διαδικτυακό χώρο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης ,www.et.gr, πατήστε εδώ