Ο νόμος 5103/2024 (ΦΕΚ Α 57 / 19 -4-2024) . Μέτρα για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ενίσχυση του ελληνόφωνου τραγουδιού και των ηχογραφημάτων νέων δημιουργών ή καλλιτεχνών νέες διατάξεις .

         Ο νόμος 5103/2024   (ΦΕΚ Α 57 / 19 -4-2024) .  Μέτρα για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ενίσχυση του ελληνόφωνου τραγουδιού και των ηχογραφημάτων νέων δημιουργών ή καλλιτεχνών νέες διατάξεις .

 

        Σύμφωνα με τα ειδικότερα περιλαμβανόμενα στην Έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής των Ελλήνων : [ Για να δείτε το κείμενο της Έκθεσης της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής των Ελλήνων, όπως δημοσιεύθηκε στο  www.hellenicparliament.gr   πατήστε  εδώ για την αιτιολογική έκθεση πατήστε εδώ]

   “….. Συγκεκριµένα, µε τις διατάξεις του Μέρους Α΄, το οποίο αποτελείται από τρία Κεφάλαια (Α΄- Γ΄) και δεκατέσσερα άρθρα (1-14), θεσπίζονται µέτρα που αφορούν τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονοµιάς (Κεφάλαιο Β΄), τη διάδοση και την ανάπτυξη του ελληνόφωνου τραγουδιού και των νέων δηµιουργών και καλλιτεχνών του ελληνόφωνου τραγουδιού, καθώς και τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας, τόσο στο ελληνικό κοινό όσο και στους ξένους επισκέπτες της χώρας (Κεφάλαιο Γ΄) (Αιτιολογική Έκθεση σελ. 36).

   Ειδικότερα, στο Κεφάλαιο Α΄ (άρθρα 1-3) ορίζονται ο σκοπός (άρθρο 1)και το αντικείµενο (άρθρο 2) του Μέρους Α΄ του νοµοσχεδίου και δίνονται οι ορισµοί για την εφαρµογή των διατάξεων του (άρθρο 3).

    Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β΄ (άρθρα 4-6) προστίθενται νέες ρυθµίσεις στον «Κώδικα νοµοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονοµιάς» (ν. 4858/2021).

  Συγκεκριµένα, µε τις διατάξεις του άρθρου 4 η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς του Υπουργείου Πολιτισµού ορίζεται αρµόδια για την τήρηση και τη διαρκή ενηµέρωση του Εθνικού Ευρετηρίου της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς της Ελλάδας (προσθήκη παρ. 5 στο άρθρο 5 του Κώδικα).

    Περαιτέρω, µε τις διατάξεις των άρθρων 5 και 6, διά των οποίων προστίθενται άρθρα 51Α και 52Α στον ως άνω Κώδικα, συνιστώνται στο Υπουργείο Πολιτισµού, µε αποφάσεις του αρµόδιου Υπουργού, Συµβούλιο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς (άρθρο 5) και Επιτροπή για την ανάδειξη και διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονοµιάς (άρθρο 6), και καθορίζονται, µεταξύ άλλων, η συγκρότηση και οι αρµοδιότητές τους.

   Το Συµβούλιο γνωµοδοτεί στον Υπουργό Πολιτισµού για ζητήµατα που αφορούν τη διαφύλαξη, την προστασία και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονοµιάς, ενώ η Επιτροπή εισηγείται στους αρµόδιους Υπουργούς µέτρα διατοµεακής ή διυπουργικής συνεργασίας για την ανάδειξη και διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονοµιάς, κατά τα οριζόµενα στις προτεινόµενες διατάξεις.

    Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ΄ (άρθρα 7-14) εισάγονται ρυθµίσεις για την ενίσχυση και τη διάδοση του ελληνόφωνου τραγουδιού και των ηχογραφηµάτων νέων δηµιουργών ή καλλιτεχνών. Ειδικότερα, θεσπίζονται κίνητρα για την αύξηση της µετάδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού και των ηχογραφηµάτων νέων δηµιουργών ή καλλιτεχνών από τους ραδιοφωνικούς σταθµούς, ενηµερωτικούς και µη, µε προσαύξηση του επιτρεπόµενου ανώτατου χρόνου µετάδοσης διαφηµιστικών µηνυµάτων, κατά τα ειδικώς οριζόµενα (άρθρο 7).

       Περαιτέρω, θεσπίζεται υποχρέωση µετάδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού, σε ποσοστό που δεν µπορεί να είναι κατώτερο του 40% του συνόλου των εκτελούµενων µουσικών έργων, στους κοινόχρηστους χώρους των ξενοδοχείων και των σύνθετων τουριστικών καταλυµάτων (άρθρο 8), στους κοινόχρηστους χώρους των εµπορικών κέντρων (άρθρο 9), στουςκοινόχρηστους χώρους των καζίνο (άρθρο 10), στους κοινόχρηστους χώρους των µέσων µαζικής µεταφοράς και στους χώρους αναµονής των επιβατών αερολιµένων και λιµένων (άρθρο 11), όπως οι χώροι αυτοί ορίζονται στο άρθρο 3 του παρόντος, και ρυθµίζονται σχετικά ζητήµατα.

    Επίσης, ορίζεται ότι οπτικοακουστικές παραγωγές, τηλεοπτικές ή κινηµατογραφικές, ανεξαρτήτως περιεχοµένου (µυθοπλασία, δηµιουργική τεκµηρίωση ή κινούµενο σχέδιο), των οποίων η µουσική επένδυση ενσωµατώνει ελληνόφωνο τραγούδι ή ορχηστρική µουσική απόδοση ελληνόφωνου τραγουδιού ή µουσικά έργα χωρίς στίχο ή µε στίχο σε γλώσσα κράτους µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία ηχογραφούνται στην ελληνική επικράτεια, σε ποσοστό υψηλότερο εκείνου που ορίζεται µε την κοινή υπουργική απόφαση της παρ. 2 του άρθρου 30 του παρόντος, δύνανται να αξιολογούνται, για τον λόγο αυτό, σύµφωνα µε τους κανόνες και τις προϋποθέσεις επιλεξιµότητας των εκάστοτε καθεστώτων ενίσχυσης ή χρηµατοδοτικών εργαλείων του Ελληνικού Δηµοσίου, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην παρ. 4 του άρθρου 54 του Κανονισµού (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής της 17.6.2014, για την κήρυξη ορισµένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συµβατών µε την εσωτερική αγορά κατ’εφαρµογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (άρθρο 12).

      Ακόµη, προβλέπεται η δηµιουργία στο Υπουργείο Πολιτισµού ηλεκτρονικής βάσης δεδοµένων ελληνόφωνου τραγουδιού, ορχηστρικής µουσικής απόδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού, ορχηστρικής µουσικής Ελλήνων δηµιουργών και ηχογραφηµάτων που έχουν ηχογραφηθεί στην Επικράτεια, καθώς και διαδικτυακής εφαρµογής συνδεδεµένης µε την εν λόγω ηλεκτρονική βάση δεδοµένων, η οποία παρέχει τη δυνατότητα, µεταξύ άλλων, της έκδοσης του συνόλου των µορφοτύπων που απαιτούνται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων γνωστοποίησης των άρθρων 8, 9, 10 και 11 του παρόντος, και ρυθµίζoνται σχετικά ζητήµατα (άρθρο 13).

     Τέλος, θεσπίζεται διαδικασία ελέγχου και επιβολής διοικητικών κυρώσεων, µε απόφαση των αρµόδιων οργάνων των Υπουργείων Πολιτισµού, Τουρισµού και Υποδοµών και Μεταφορών, κατά περίπτωση, µετά από αιτιολογηµένη εισήγηση του Οργανισµού Πνευµατικής Ιδιοκτησίας (Ο.Π.Ι.), στους έχοντες την εκµετάλλευση ξενοδοχείων και σύνθετων τουριστικών καταλυµάτων, εµπορικών κέντρων, καζίνο, κοινόχρηστων χώρων µέσων µαζικής µεταφοράς, και κοινόχρηστων χώρων αναµονής αερολιµένων και λιµένων για την παραβίαση των ως άνω υποχρεώσεων(πρόστιµο από χίλια έως δέκα χιλιάδες ευρώ, ανάλογα µε τη βαρύτητα της παράβασης) (άρθρο 14).

   Στο Μέρος Β΄, το οποίο αποτελείται από δύο Κεφάλαια (Α΄- Β΄) και έξι άρθρα (15-20), περιλαµβάνονται ρυθµίσεις που αφορούν την εµπορική πολιτική και την αντιµετώπιση υπηρεσιακών αναγκών του Οργανισµού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.). Συγκεκριµένα, στο Κεφάλαιο Α΄ (άρθρα 15-16) ορίζονται ο σκοπός (άρθρο 15) και το αντικείµενο (άρθρο 16) του Μέρους Β΄ του νοµοσχεδίου. Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β΄ (άρθρα 17-20) εισάγονται ρυθµίσεις που αφορούν τη σύναψη συµβάσεων προµηθειών αξίας έως εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α, µε τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, έως την 30.4.2025, όσον αφορά την κάλυψη αναγκών σε προϊόντα που διατίθενται προς µεταπώληση από το δίκτυο πωλητηρίων του Ο.Δ.Α.Π (άρθρο 17), και την προσθήκη των πωλητηρίων στα µέσα αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας η οποία ανήκει κατά κυριότητα ή διαχείριση στο Υπουργείο Πολιτισµού ή στον ίδιο τον Ο.Δ.Α.Π. και, ειδικότερα, τη δυνατότητα µίσθωσής τους σε ιδιώτες (άρθρο 18).

    Επίσης, θεσπίζονται διατάξεις για την πρόσληψη προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισµένου χρόνου για τις ανάγκες της κεντρικής υπηρεσίας, των πωλητηρίων και των εργαστηρίων του Οργανισµού (άρθρο 19), καθώς και την απαγόρευση της εµπορίας εισιτηρίων που εκδίδονται από τον Ο.Δ.Α.Π. όπως και της άσκησης επιχειρηµατικής δραστηριότητας στο αντικείµενο της οποίας συµπεριλαµβάνεται η µε οποιονδήποτε τρόπο και µέσο µεταπώληση ή ανταλλαγή των ανωτέρω εισιτηρίων (άρθρο 20), κατά τα οριζόµενα στις προτεινόµενες διατάξεις.

   Στο Μέρος Γ΄ (άρθρα 21-29) περιλαµβάνονται λοιπές ρυθµίσεις αρµοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισµού.

    Συγκεκριµένα, στα άρθρα 21 και 22 ορίζεται ο σκοπός και το αντικείµενο των διατάξεων του Μέρους Γ΄ του νοµοσχεδίου.

   Στο άρθρο 23 προβλέπεται η παραχώρηση στο Υπουργείο Πολιτισµού, άνευ ανταλλάγµατος, των οριζόµενων στα Παραρτήµατα Α΄, Β΄ και Γ΄ του άρθρου 33 του παρόντος δηµοσίων ακινήτων, τα οποία βρίσκονται εντός του κηρυγµένου αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων του Δήµου Καβάλας, για την κατασκευή εγκαταστάσεων πυρόσβεσης, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην προτεινόµενη διάταξη. Περαιτέρω, ρυθµίζονται ζητήµατα που αφορούν τη χορήγηση µηνιαίου επιδόµατος στους υπαλλήλους του Υπουργείου Πολιτισµού οι οποίοι υπηρετούν στους αρχαιολογικούς χώρους και στα µουσεία των νήσων Δήλου και Καστελόριζου (άρθρο 24), την κάλυψη των δαπανών του προσωπικού του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνηµείων το οποίο µεταβαίνει στο εξωτερικό για την εκτέλεση ή επίβλεψη αρχαιολογικού έργου (άρθρο 25), και την αύξηση του συντελεστή µοριοδότησης του κριτηρίου της εµπειρίας η οποία έχει αποκτηθεί από την άσκηση καθηκόντων φύλακα σε µουσείο ή σε αρχαιολογικό χώρο, µετά από την απόκτηση του αντίστοιχου τίτλου σπουδών, στις διαδικασίες επιλογής προσωπικού του Υπουργείου Πολιτισµού, µέσω του Α.Σ.Ε.Π., γιατην κάλυψη θέσεων του κλάδου ΔΕ Φύλαξης Πληροφόρησης των ειδικοτήτων ΔΕ Ηµερήσιων Φυλάκων Μουσείων και Αρχαιολογικών χώρων και ΔΕ Νυχτοφυλάκων Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων (άρθρο 26). Επίσης, µε τις ρυθµίσεις του άρθρου 27 παρέχεται η δυνατότητα να εκτελούνται αρχαιολογικά έργα που πραγµατοποιούνται από τα νοµικά πρόσωπα δηµοσίου τα οποία εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισµού, απευθείας από τις αρµόδιες οργανικές µονάδες των φορέων αυτών, µε αυτεπιστασία και απολογιστικά, κατά τα οριζόµενα στην προτεινόµενη διάταξη.

    Με την έκδοση του προεδρικού διατάγµατος της παρ. 5 του άρθρου 30 ρυθµίζεται κάθε ζήτηµα σχετικό µε τη διενέργεια των ως άνω αρχαιολογικών έργων.

  Τέλος, µε τις ρυθµίσεις του άρθρου 28, διά του οποίου συµπληρώνονται διατάξεις του Κώδικα νοµοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονοµιάς (ν. 4858/2021), προβλέπεται η προσθήκη στα κινητά µνηµεία τα οποία προστατεύονται από τον νόµο, των κειµηλίων παντός είδους, όπως όπλων και προσωπικών αντικειµένων, αγωνιστών και άλλων σηµαινόντων προσώπων της ελληνικής επανάστασης, τα οποία χρονολογούνται µεταξύ των ετών 1453 και 1830, και θεσπίζεται η υποχρέωση κάθε προσώπου το οποίο αποκτά την κυριότητα των ως άνω µνηµείων, να υποβάλει δήλωση στις αρµόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισµού για τον τρόπο απόκτησής τους και τα στοιχεία του προηγούµενου κατόχου τους.

     Όποιος έχει στην κατοχή του κινητό µνηµείο που υπάγεται στην προτεινόµενη διάταξη, υποχρεούται να το δηλώσει στην πλησιέστερη υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισµού µέχρι την 31.12.2034. Σε περίπτωση µη εµπρόθεσµης δήλωσης, επιβάλλονται οι ποινικές κυρώσεις του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 58 του ν. 4858/2021 (άρθρο 28). Τέλος, µε τις ρυθµίσεις του άρθρου 29, διά του οποίου τροποποιούνται διατάξεις του ν. 4858/2021, θεσπίζεται υποχρέωση των κατόχων ανιχνευτών µετάλλων ή άλλων οργάνων διασκόπησης, πλην όσων εµπορεύονται τα αντικείµενα αυτά, να τα δηλώσουν στη Διεύθυνση Τεκµηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισµού.

    Σε όσους κατέχουν τα εν λόγω αντικείµενα, χωρίς να έχουν προβεί στην ως άνω δήλωση, επιβάλλονται οι ποινικές κυρώσεις του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 58 του ν. 4858/2021.

    Στο Μέρος Δ΄ (άρθρα 30 και 31) περιλαµβάνονται εξουσιοδοτικές (άρθρο 30) και µεταβατικές (άρθρο 31) διατάξεις για την εφαρµογή των ρυθµίσεων του παρόντος.

    Στο Μέρος Ε΄ (άρθρο 32) προβλέπεται η κατάρτιση έκθεσης αξιολόγησης όσον αφορά τα αποτελέσµατα της εφαρµογής των ρυθµίσεων των άρθρων 7 έως 14 του παρόντος για την ενίσχυση και τη διάδοση του ελληνόφωνου τραγουδιού, µετά την πάροδο ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος τους, και καθορίζεται το περιεχόµενό της.

    Περαιτέρω, µε τη διάταξη του Μέρους ΣΤ΄ (άρθρο 33) προσαρτώνται στο παρόν και αποτελούν αναπόσπαστο τµήµα του, τα Παραρτήµατα Α΄, Β΄ και Γ΄ τα οποία περιέχουν τα τοπογραφικά διαγράµµατα των δηµοσίων ακινήτων του άρθρου 23 του παρόντος.

Τέλος, µε τις διατάξεις του Μέρους Ζ΄ (άρθρο 34) ορίζεται η έναρξη

  ΙΙ. Παρατηρήσεις επί των άρθρων

1. Επί των άρθρων 7-14 (Κεφ. Γ΄ του Μέρους Α΄)

Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ΄ προτείνονται ρυθµίσεις µε σκοπό την προστασία και τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνόφωνου τραγουδιού, τόσο στο ελληνικό κοινό όσο και στους ξένους επισκέπτες της χώρας, ως σηµαντικό στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονοµιάς της χώρας και µέρος της διεθνούς και ευρωπαϊκής πολιτιστικής πολυµορφίας.

Το εν λόγω πλαίσιο περιλαµβάνει και την ενίσχυση των νέων Δημιουργών και καλλιτεχνών του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ελληνικής σύγχρονης µουσικής δηµιουργίας (βλ. Αιτιολογική Έκθεση σελ. 39-40, 44-45).

Τα προτεινόµενα µέτρα προβλέπουν, µεταξύ άλλων, κίνητρα για την αύξηση της µετάδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού και των ηχογραφηµάτων νέων δηµιουργών ή καλλιτεχνών από τους ραδιοφωνικούς σταθµούς, και υποχρέωση µετάδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού σε ορισµένο ποσοστό στους οριζόµενους χώρους (βλ. αναλυτικά Ι. Γενικές Παρατηρήσεις, ως άνω).

Στο πλαίσιο της διαφύλαξης της εθνικής τους γλώσσας, ορισµένα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν υιοθετήσει σχετικά µέτρα. Έτσι, στο βασίλειο του Βελγίου, οµοσπονδιακού κράτους µε τρεις επίσηµες γλώσσες, η νοµοθεσία (Décret relatif aux services de medias audiovisuels et aux services de partage de vidéos - 4 Fevrier 2021 [C 2021/20568]) προβλέπει, όσον αφορά τις γραµµικές τηλεοπτικές υπηρεσίες, υποχρέωση των συντακτών των τηλεοπτικών προγραµµάτων να επιφυλάσσουν τουλάχιστον 4,5%

του µουσικού προγραµµατισµού τους σε έργα συνθετών, καλλιτεχνών-ερµηνευτών ή παραγωγών της γαλλικής κοινότητας και 20% του χρόνου τηλεοπτικής εκποµπής σε προγράµµατα µε πρωτότυπη έκδοση στα γαλλικά (άρθρο 4.2.1-1., Livre IV. — Des Programmes, Titre II. — De la diversité culturelle par la diffusion et la valorisation d’œuvres européennes et de la Communauté française), και υποχρέωση των συντακτών των ραδιοφωνικών προγραµµάτων να επιφυλάσσουν ετησίως τουλάχιστον το 30% της µετάδοσης σε µουσικά έργα της γαλλικής γλώσσας και το 6% σε µουσικά έργα συντακτών, συνθετών, καλλιτεχνών-ερµηνευτών ή µουσικών παραγωγών µε κατοικία, επαγγελµατική ή «κοινωνική» έδρα στη γαλλόφωνη γλωσσική περιφέρεια ή στη δίγλωσση περιφέρεια των Βρυξελλών. Εκ του ως άνω 6%, τα 3/4 των έργων πρέπει να µεταδίδονται µεταξύ των ωρών 6.00 µε 22.00 (άρθρο 4.2.3- 1.).

Στη Γαλλική Δηµοκρατία, η σύµβαση που συνάπτεται µεταξύ της αρµόδιας ρυθµιστικής αρχής και του αιτούντος άδεια χρήσης ραδιοσυχνότητας για την παροχή υπηρεσιών επίγειας εκποµπής περιλαµβάνει, µεταξύ άλλων, ποσοστό υποχρεωτικής µετάδοσης µουσικών έργων στη γαλλική γλώσσα ή σε τοπική γλώσσα η οποία χρησιµοποιείται στη Γαλλία, τουλάχιστον 40%, εκ του οποίου το µισό προέρχεται από νέα ταλέντα ή νέες παραγωγές, σε σηµαντικές ώρες ακρόασης, καθόσον αφορά προγράµµατα ποικιλίας µουσικής

(άρθρο 2° bis, Loi n° 86-1067 du 30 septembre 1986 relative à la liberté de communication).

Στην Ουγγαρία προβλέπεται ότι στις ραδιοφωνικές γραµµικές υπηρεσίες επικοινωνίας ποσοστό τουλάχιστον 35% του ετήσιου χρόνου εκποµπής που αφιερώνεται στη µετάδοση µουσικών έργων, πρέπει να κατανέµεται στη µετάδοση ουγγρικών έργων. Περαιτέρω, κατά µέσον όρο, ετησίως, τουλάχιστον 25% των ουγγρικών µουσικών προγραµµάτων που µεταδίδονται µε γραµµικές υπηρεσίες ραδιοφωνικής επικοινωνίας, πρέπει να αποτελείται από µουσικά έργα που κυκλοφόρησαν ή µαγνητοφωνήθηκαν εντός των τελευταίων πέντε ετών (Act CLXXXV of 2010 on Media Services and Mass Communication άρθρο 21 (βλ. Media Council of the National Media and Infocommunications Authority, https://hunmedialaw.org/dokumentum/153/Mttv 110803_EN_final.pdf, και Συµβούλιο της Ευρώπης, Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο, 03.11.2023, Promotion of European works, Transposition into national law of articles 13 (1) and (2), 16 and 17 AVMSD, https://rm.coe.int/iris-plus-2022-2-tables/1680a6889d)).

Στη Δηµοκρατία της Πολωνίας προβλέπεται δέσµευση από τους παρόχους τηλεοπτικών υπηρεσιών ποσοστού τουλάχιστον 33% από τον τριµηνιαίο χρόνο µετάδοσης που διαθέτουν, υπέρ προγραµµάτων πρωτότυπης παραγωγής στην πολωνική γλώσσα. Πάροχοι ραδιοφωνικών υπηρεσιών δεσµεύουν ποσοστό τουλάχιστον 33% του µηνιαίου χρόνου µετάδοσής τους για φωνητικά µουσικά έργα ερµηνευµένα στην πολωνική γλώσσα, εκ του οποίου ποσοστό τουλάχιστον 60% µεταξύ των ωρών 05.00 και 00.00 (άρθρο 15, The Broadcasting Act 1992, The National Broadcasting Council, https://www.gov.pl/web/krrit-en/polish-media-law-1).

Στην Πορτογαλική Δηµοκρατία, οι υπηρεσίες τηλεοπτικών προγραµµάτων εθνικής εµβέλειας αφιερώνουν το 50% των µεταδόσεών τους σε προγράµµατα πορτογαλικής γλώσσας στο πρωτότυπο και 20% σε δηµιουργικά προγράµµατα παραγωγής στην πορτογαλική γλώσσα στο πρωτότυπο (άρθρο 44, Law no. 8/2011 of 11 April, Portuguese Regulatory Authority for the Media,

https://www.erc.pt/en/legislation-/).

Ο µουσικός προγραµµατισµός των υπηρεσιών ραδιοφωνικού προγράµµατος πρέπει να τηρεί ένα ελάχιστο ποσοστό µεταξύ 25% και 40% σε πορτογαλική µουσική, όπου ως τέτοια νοείται η µουσική σύνθεση που χρησιµοποιεί την πορτογαλική γλώσσα ή ανακλά την πορτογαλική πολιτιστική κληρονοµικά, εµπνεόµενη από τις χαρακτηριστικές της παραδόσεις, το περιβάλλον ή ήχους, ανεξαρτήτως εθνικότητας συνθέτη ή ερµηνευτή, ή αντιπροσωπεύει µία συνεισφορά προς την πορτογαλική κουλτούρα. Το ποσοστό αυτό πρέπει να πληρούται τουλάχιστον κατά 35% από µουσική, της οποίας η έκδοση ή δηµοσίευση έλαβε χώρα το τελευταίο δωδεκάµηνο, και να αφορά µετάδοση µεταξύ των ωρών 07.00 µε 20.00 (άρθρα41, 44 και 47, Law no. 54/2010 of 24 December, Portuguese Regulatory Authority for the Media, https://www.erc.pt/en/legislation-/).

Στη Σλοβακική Δηµοκρατία, κάτοχοι άδειας ραδιοφωνικής ή τηλεοπτικής εκποµπής επιφυλάσσουν µηνιαίως ποσοστό 25% του χρόνου εκποµπής µουσικών έργων υπέρ σλοβακικών µουσικών έργων (άρθρο 28b, Act of 14 September 2000 on Broadcasting and Retransmission and on the amendment of Act No. 195/2000 on Telecommunications, The Council for Broadcasting and Retransmission, https://en.rvr.sk/documents-legal-texts), όπου ως σλοβακικό µουσικό έργο θεωρείται το µουσικό έργο του οποίου ο ένας τουλάχιστον δηµιουργός ή στιχουργός/κειµενογράφος διέµενε ή διαµένει στη χώρα, ή έργο µε στίχο στη σλοβάκικη γλώσσα (άρθρο 28a), και ποσοστό 20% επ’ αυτού του ποσοστού υπέρ έργων που παρήχθησαν την τελευταία πενταετία.

Στη Δηµοκρατία της Σλοβενίας, ποσοστό τουλάχιστον 20% του συνόλου της µουσικής που µεταδίδεται καθηµερινά στα ραδιοφωνικά και τα τηλεοπτικά προγράµµατα, πρέπει να είναι σλοβενική µουσική ή µουσικές παραγωγές από Σλοβένους δηµιουργούς και αναδηµιουργούς (άρθρο 86, Νόµος για τα µέσα ενηµέρωσης (ZMed), Ενιαία εθνική νοµοθετική πύλη PISRS, https://pisrs.si/pregledPredpisa?id=ZAKO1608 και Agency for Communication Networks and Services of the Republic of Slovenia, https://www.akosrs.si/en/legislation/acts, https://pisrs.si/pregledPredpisa?id=ZAKO1608). Τουλάχιστον 70% αυτού του ποσοστού πρέπει να είναι µουσική φωνητική, αποκλειστικά ή ως επί το πλείστον στη σλοβενική γλώσσα, εκτός εάν πρόκειται περί ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών προγραµµάτων κυρίως ορχηστρικής µουσικής, και τουλάχιστον το 1/4 αυτού του ποσοστού πρέπει να καταλαµβάνεται από σλοβενική µουσική εκτελεσθείσα για πρώτη φορά προ δύο ετών το πολύ (άρθρο 86α). Οι πάροχοι τηλεοπτικών προγραµµάτων υπέχουν τη γενική υποχρέωση διασφάλισης σηµαντικού µεριδίου του ετήσιου χρόνου µετάδοσης υπέρ σλοβενικών οπτικοακουστικών έργων, η οποία συνοδεύεται από την υποχρέωση τήρησης ενός ελάχιστου ποσοστού 2% του ετήσιου χρόνου µετάδοσης στο τηλεοπτικό πρόγραµµα των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, το οποίο πρέπει να αυξάνεται ανά έτος, µέχρι το 5% του ετήσιου χρόνου εκποµπής (άρθρο 87). Περαιτέρω, προβλέπεται ποσοστό 20% του ηµερήσιου χρόνου εκποµπής των τηλεοπτικών προγραµµάτων για ίδια παραγωγή και 30% του ηµερήσιου χρόνου εκποµπής των ραδιοφωνικών προγραµµάτων για περιεχόµενο ίδιας παραγωγής (άρθρο 85).

Στο βασίλειο της Σουηδίας, oι τηλεοπτικές εκποµπές πρέπει να περιέχουν σε σηµαντικό βαθµό προγράµµατα στη σουηδική γλώσσα, προγράµµατα µε καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στη Σουηδία και έργα δηµιουργών που δραστηριοποιούνται στη Σουηδία (Κεφ. 5, Τµήµα 7, Radio and Television Act 2010, https://www.riksdagen.se/sv/dokument-och lagar/dokument/svensk-forfattningssamling/radio--och-tv-lag-2010696_sfs-2010-696/#K5 και https://www.wipo.int/wipolex/en/legislation/details/17729). Οι ραδιοφωνικές εκποµπές ήχου που πραγµατοποιούνται µε άδεια της κυβέρνησης, περιέχουν σε σηµαντικό βαθµό προγράµµατα στη σουηδική γλώσσα, προγράµµατα µε καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στη Σουηδία και έργα συγγραφέων που δραστηριοποιούνται στη Σουηδία (Κεφ. 14, § 6, Radio and Television Act). (Βλ. και ECPRD Requests no 1817/2011 & no 2756/2015 και Συµβούλιο της Ευρώπης, European Audiovisual Observatory, Mapping of national rules for the promotion of European works in Europe, 2019, https://www.obs.coe.int/en/web/observatoire/home/-/asset_publisher/ 9iKCxBYgiO6S/content/mapping-of-national-rules-for-the-promotion-ofeuropean-works-in-europe).

Σηµειώνεται ότι σε σχετική γραπτή κοινοβουλευτική ερώτηση, επί του επιτρεπτού θέσπισης ποσοστών υπέρ εθνικών µουσικών έργων στον χρόνο µετάδοσης µουσικής µέσω ραδιοφωνικών σταθµών (E-003410/2011), προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η απάντηση (20.5.2011) τόνισε τη ρητή απαγόρευση διακρίσεων βάσει της εθνικότητας (άρθρο 18 ΣυνθΛειτΕΕ) και την προστασία των θεµελιωδών ελευθεριών, όπως της εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣυνθΛειτΕΕ) και της παροχής των υπηρεσιών (άρθρο 56 ΣυνθΛειτΕΕ).

Κατά το άρθρο 52 ΣυνθΛειτΕΕ, ιδιαίτερη µεταχείριση αλλοδαπών επιτρέπεται µόνον εφόσον αυτό αναφέρεται ρητά στη σχετική διάταξη, επί παραδείγµατι, για λόγους δηµόσιας πολιτικής, ασφάλειας ή υγείας, παράµετροι που δεν µπορούν να εφαρµοσθούν όσον αφορά την περίπτωση των ποσοστών για την προαγωγή της µουσικής µέσω των ραδιοφωνικών σταθµών.

   Συστήµατα ποσοστών τα οποία δεν βασίζονται σε κριτήριο εθνικότητας, αλλά σε πολιτιστικό κίνητρο («cultural motivation»), όπως είναι η προάσπιση της επίσηµης γλώσσας των κρατών µελών, θα µπορούσαν να θεωρηθούν ότι περιορίζουν τις θεµελιώδεις ελευθερίες που κατοχυρώνουν τα άρθρα 49 και 56 της ΣυνθΛειτΕΕ. Εντούτοις, κατά τη νοµολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), τέτοιος περιορισµός µπορεί να δικαιολογηθεί, υπό την προϋπόθεση ότι επιδιώκει σκοπό γενικού συµφέροντος, είναι κατάλληλος για την επίτευξη του σκοπού και δεν υπερβαίνει το αναγκαίο µέτρο για την επίτευξη του σκοπού (παραποµπή σε απόφαση του ΔΕΕ επί της υποθ. C222/07, της 5.3.2009). Το ΔΕΕ έχει αναγνωρίσει τη διατήρηση και την προαγωγή µίας επίσηµης γλώσσας κράτους µέλους ως σκοπό γενικού συµφέροντος (παραποµπή σε απόφαση του ΔΕΕ επί της υποθ. C-379/87, της

28.11.1989).

Εποµένως, κρίσιµα στοιχεία εν προκειµένω είναι η συνδροµή του σκοπού της προστασίας της πρωτότυπης γλώσσας του τραγουδιού, ως σκοπού γενικού συµφέροντος, και η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας ως προς τα θεσπιζόµενα σχετικά µέτρα.

Πρόσφατα, στο πλαίσιο της προώθησης της πολιτιστικής και της γλωσσικής πολυµορφίας και των εγγυήσεων δίκαιης αµοιβής των δηµιουργών, ειδικότερα, όσον αφορά τη διασφάλιση της προβολής των ευρωπαϊκών µουσικών έργων µέσω υπηρεσιών συνεχούς ροής µουσικής, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, µεταξύ άλλων, «(…) να εξετάσει τη δυνατότητα επιβολής συγκεκριµένων µέτρων, όπως η εφαρµογή ποσοστώσεων για ευρωπαϊκά µουσικά έργα σε πλατφόρµες συνεχούς ροής µουσικής (…)» (βλ. Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17.1.2024 σχετικά µε την πολιτιστική πολυµορφία και τις συνθήκες για τους δηµιουργούς στην ευρωπαϊκή αγορά µουσικής συνεχούς ροής (music streaming market)

(2023/2054(INI)), σε https://www.europarl.europa.eu/news/en/pressroom/20240112IPR16773/music-streaming-sector-eu-must-ensure-just-payfor-artists-and-fair-algorithms).

Εξ άλλου, στο πλαίσιο της προστασίας της πολιτιστικής έκφρασης και της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυµορφίας εντός των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και, ειδικότερα, της ανάδειξης ευρωπαϊκών και ανεξάρτητων έργων, η Οδηγία 2010/13/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 10.3.2010, «για τον συντονισµό ορισµένων νοµοθετικών,κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών µελών σχετικά µε την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών µέσων (οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών µέσων)», θεσπίζει υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών οπτικοακουστικών µέσων κατά παραγγελία να διασφαλίζουν ελάχιστο µερίδιο 30% υπέρ των ευρωπαϊκών έργων, καθώς και προβεβληµένη θέση για αυτά στους καταλόγους τους (άρθρο 13 (1)), και προβλέπει ότι τα κράτη µέλη µεριµνούν, κάθε φορά που αυτό είναι εφικτό και µε κατάλληλα µέσα, ώστε οι τηλεοπτικοί οργανισµοί να αφιερώνουν σε ευρωπαϊκά έργα το µεγαλύτερο ποσοστό του χρόνου εκποµπής τους (άρθρο 16).

  Εν προκειµένω, σε επίπεδο συµµόρφωσης προς την ενωσιακή νοµοθεσία, παρατηρείται ότι, ενώ οι περισσότερες χώρες µέλη θέσπισαν το ελάχιστο ποσοστό του 30%, η Γαλλία αύξησε το ελάχιστο ποσοστό σε 60%, θεσπίζοντας και υποποσοστό 40% για έργα µε πρωτότυπη γλώσσα τη γαλλική (όσον αφορά το άρθρο 13 της Οδηγίας), και επέβαλε ένα γενικό ποσοστό χρόνου 60% και υποποσοστό 40% για κινηµατογραφικά έργα και περιεχόµενο µε πρωτότυπη τη γαλλική γλώσσα (όσον αφορά το άρθρο 16 της Οδηγίας), για τους παρόχους τηλεοπτικών υπηρεσιών (άρθρα 13 και 7, αντίστοιχα, Décret n°90-66 du 17 janvier 1990 pris pour l'application de la loi n° 86-1067 du 30 septembre 1986 et fixant les principes généraux concernant la diffusion des oeuvres

cinématographiques et audiovisuelles par les éditeurs de services de télévision).

   Εκ των άλλων χωρών, αναφέρεται ότι το Βέλγιο έθεσε στο ποσοστό 30% υπέρ ευρωπαϊκών έργων, το υπο-ποσοστό του 1/3 υπέρ οπτικοακουστικών έργων γαλλόφωνης βελγικής πρωτοβουλίας (άρθρο 4.2.2-1. - § 1er, δτγ της 4.2.2021), και η Ισπανία, στο ποσοστό 51% υπέρ ευρωπαϊκών έργων, το υπο-ποσοστό του 50% υπέρ έργων στην επίσηµη γλώσσα του κράτους ή των Αυτόνοµων Κοινοτήτων (άρθρο 115, Ley 13/2022, de 7 de julio, General de Comunicaci n Audiovisual). Η Ουγγαρία, όρισε ποσοστό άνω του ηµίσεος του συνολικού ετήσιου χρόνου εκποµπής γραµµικών οπτικοακουστικών υπηρεσιών, υπέρ ευρωπαϊκών έργων και το 1/3, υπέρ ουγγρικών έργων (άρθρο 20 (1), Act CLXXXV of 2010 on Media Services and Mass Communication), όπως επίσης το 1/4 της συνολικής διάρκειας του προγράµµατος εντός ενός ηµερολογιακού έτους στις κατά παραγγελία οπτικοακουστικές υπηρεσίες υπέρ ευρωπαϊκών έργων, και ποσοστό 10% υπέρ ουγγρικών έργων (άρθρο 20 (2)). Στην Ιταλική Δηµοκρατία, στο 50% του χρόνου µετάδοσης υπηρεσιών γραµµικών οπτικοακουστικών µέσων που δεσµεύεται υπέρ ευρωπαϊκών έργων από τους παρόχους, ισχύει υποποσοστό 1/3 υπέρ έργων ιταλικής γλώσσας στο πρωτότυπο, όπου και αν παράγονται, όπως επίσης στο ποσοστό 30% επί του συνόλου των καταλόγων των παρόχων υηρεσιών κατά παραγγελία, υπο-ποσοστό 50% για έργα ανεξάρτητων παραγωγών, µε ιταλική γλώσσα στο πρωτότυπο (άρθρα 52 και 55, Decreto Legislativo 8 novembre 2021, n. 208, και IRIS Legal Observations of the European Audiovisual Observatory, https://merlin.obs.coe.int/article/9387) (βλ. και Συµβούλιο της Ευρώπης, European Audiovisual Observatory, AVMC Digest The promotion of European works).

Υπό το φως των ανωτέρω, τα προτεινόµενα µέτρα πρέπει να υπηρετούν έναν σκοπό γενικού συµφέροντος, όπως είναι η προστασία της εθνικής µας γλώσσας, να είναι κατάλληλα για την επίτευξη του σκοπού για τον οποίο τίθενται και να µην υπερβαίνουν το αναγκαίο µέτρο για την επίτευξή του ως εν λόγω σκοπού.

2. Επί του άρθρου 7

Στο προτεινόµενο άρθρο, η παρ. 1 εισάγει τη δυνατότητα προσαύξησης του επιτρεπόµενου χρόνου µετάδοσης διαφηµιστικών µηνυµάτων όσον αφορά ραδιοφωνικούς σταθµούς µερικώς ξενόγλωσσου µουσικού ρεπερτορίου. Η παρ. 2 θεσπίζει τη δυνατότητα προσαύξησης του ως άνω χρόνου σε ραδιοφωνικούς σταθµούς που µεταδίδουν ως επί το πλείστον ξενόγλωσσο µουσικό ρεπερτόριο και η τρίτη παράγραφος, τη δυνατότητα προσαύξησης του χρόνου σε ραδιοφωνικούς σταθµούς οι οποίοι µεταδίδουν ως επί το πλείστον ελληνόφωνο µουσικό ρεπερτόριο. Για τη µεν πρώτη κατηγορία, η προσαύξηση ορίζεται στο 5% του επιτρεπόµενου χρόνου, εφόσον επιτευχθεί αύξηση του ποσοστού µετάδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού κατά ποσοστό 15%, ενώ για τη δεύτερη και την τρίτη κατηγορία, η προσαύξηση γίνεται βάσει κλίµακας, σύµφωνα µε τις παρ. 4 και 5.

Οι επόµενες παράγραφοι ορίζουν τις λεπτοµέρειες διαπίστωσης της εκπλήρωσης των όρων των παρ. 1-4. Ειδικότερα οι παρ. 6, 7 και 9 αναφέρονται στις κατηγορίες των παρ. 2 και 3, ενώ στην κατηγορία της παρ. 1 αναφέρεται η παρ. 8.

Σχετικά παρατηρείται ότι, για τις κατηγορίες των παρ. 2 και 3, η προσαύξηση παρέχεται ανά εξάµηνο, εφόσον βεβαιωθούν από τον αρµόδιο οργανισµό συλλογικής διαχείρισης: α) τα ποσοστά αύξησης της µετάδοσης κατά το προηγούµενο εξάµηνο σε σύγκριση µε τα στοιχεία του έτους 2023, και β) ότι το µεγαλύτερο ποσοστό των µεταδιδόµενων µουσικών έργων κατά το 2023 ήταν ξενόγλωσσο ή ελληνόφωνο, αντίστοιχα (παρ. 6, 7 και 9). Όσον αφορά την κατηγορία της παρ. 1, η προσαύξηση παρέχεται, εφόσον βεβαιωθεί από τον αρµόδιο οργανισµό συλλογικής διαχείρισης η αύξηση του ποσοστού µετάδοσης εν συγκρίσει προς τα στοιχεία του έτους 2023. Η διατήρηση της προσαύξησης προϋποθέτει τη διατήρηση της αύξησης του ποσοστού µετάδοσης (παρ. 8).

Εν προκειµένω, όµως, δεν ορίζεται πώς θα διαπιστώνεται η διατήρηση της αύξησης του ποσοστού, όπως ορίζεται για την ανά εξάµηνο εξέταση των προσαυξήσεων των παρ. 2 και 3, σηµείο, το οποίο χρήσιµο θα ήταν, για λόγους εφαρµογής της διάταξης, να διευκρινισθεί. Επίσης, για λόγους πληρότητας της ρύθµισης, θα µπορούσε να διευκρινισθεί στο πρώτο εδάφιο της παρ. 7 ότι η τήρηση των ποσοστών των παρ. 2 και 3 αφορά τα ποσοστά µε άδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού ή ηχογραφηµάτων νέων δηµιουργών ή καλλιτεχνών.

Οµοίως, στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 8 θα µπορούσε να διευκρινισθεί ότι η προσαύξηση αφορά τον ανώτατο επιτρεπόµενο χρόνο µετάδοσης διαφηµιστικών µηνυµάτων.

3. Επί των άρθρων 8, 9, 10 και 11

Επισηµαίνεται, ενηµερωτικώς, ότι, εν προκειµένω θεσπίζεται περιορισµός ως προς την επιλογή της µουσικής που θα εκτελείται δηµόσια στους κοινόχρηστους χώρους των ξενοδοχείων και των σύνθετων τουριστικών καταλυµάτων (άρθρο 8), των εµπορικών κέντρων (άρθρο 9), των καζίνο (άρθρο 10) και των µέσων µαζικής µεταφοράς και αναµονής επιβατών αερολιµένων και λιµένων (άρθρο 11).

   Ο εν λόγω περιορισµός δικαιολογείται υπό τον σκοπό της προστασίας, της ανάδειξης και της διάδοσης της ελληνικής γλώσσας και του ελληνόφωνου τραγουδιού, ως στοιχείου της άυλης πολιτιστικής κληρονοµιάς της χώρας.

Σχετικά παρατηρείται ότι η συµµόρφωση προς την υποχρέωση είναι δυνητική, υπό την έννοια ότι η ποσόστωση υπέρ ελληνόφωνων τραγουδιών δεν ισχύει σε χώρους όπου δεν ακούγεται καθόλου δηµόσια µουσική (βλ. την προϋπόθεση που προβλέπεται σε όλα τα άρθρα «[σ]τους κοινόχρηστους χώρους των (…) και εφόσον εκτελείται δηµόσια µουσική, το ελάχιστο ποσοστό

(…)»). Εποµένως, είναι δυνατόν να µην εκτελείται καθόλου δηµόσια µουσική στους ως άνω χώρους. Επίσης, οι χώροι όπου θα ισχύει το µέτρο είναι συγκεκριµένοι και κοινόχρηστου χαρακτήρα, συνήθως ορισµένης ηχητικής όχλησης (χώροι εισόδου, υποδοχής, διάδροµοι, χώροι στάθµευσης κ.λπ., βλ. άρθρο 3 του νοµοσχεδίου) και όχι ιδιαίτεροι χώροι, ανάπαυλας, ψυχαγωγίας, εστίασης κ.λπ.

4. Επί του άρθρου 13 παρ. 2

Η διάταξη ορίζει τις τεχνικές δυνατότητες της διαδικτυακής εφαρµογής που θα δηµιουργηθεί στο Υπουργείο Πολιτισµού και θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του, η οποία, µεταξύ άλλων, θα παρέχει τη δυνατότητα «β) κατάρτισης πρωτότυπης λίστας ελληνόφωνου τραγουδιού, ορχηστρικής µουσικής απόδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού, ορχηστρικής µουσικής Eλλήνων δηµιουργών και ηχογραφηµάτων που έχουν ηχογραφηθεί στην ελληνική επικράτεια κατόπιν έγγραφης συναίνεσης των δικαιούχων».

Για λόγους ακριβολογίας και σαφήνειας, και ενόψει της κατ’ εξουσιοδότηση ρύθµισης των σχετικών λεπτοµερειών διά του άρθρου 30 παρ. 3, θα ήταν σκόπιµο να διευκρινισθεί ότι πρόκειται περί καταλόγου πρωτότυπων µουσικών έργων.

Επίσης, θα έπρεπε, και εν προκειµένω, να χρησιµοποιηθεί ο όρος «κατάλογος», αντί του όρου «λίστα».

5. Επί του άρθρου 14

Το άρθρο ρυθµίζει τη διαδικασία ελέγχου και επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης µετάδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών.

Παρατηρείται σχετικά ότι, κατά τα αναγραφόµενα στη διάταξη, φαίνεται ότι αρµόδιος για τη διενέργεια ελέγχου είναι ο Οργανισµός Πνευµατικής Ιδιοκτησίας (Ο.Π.Ι.), στον οποίο κοινοποιούνται δύο ειδών έγγραφα: αφενός, από τους υποχρέους προς δηµόσια εκτέλεση ελληνόφωνου τραγουδιού, κατάλογοι σε µορφότυπο µε το σύνολο των µουσικών έργων που εκτελέσθηκαν δηµόσια, και, αφετέρου, από τους οργανισµούς συλλογικής διαχείρισης, βεβαίωση στην οποία αναγράφεται το ακριβές ποσοστό εκτέλεσης ελληνόφωνου τραγουδιού.

  Σε περίπτωση παραβίασης των θεσπιζόµενων διάτου παρόντος υποχρεώσεων, ο Ο.Π.Ι. συντάσσει σχετικά αιτιολογηµένη εισήγηση προς τους αρµόδιους υπουργούς, την οποία ακολουθεί η έκδοση υπουργικής απόφασης που καλεί τον υπόχρεο σε συµµόρφωση.

Λόγω της νέας αυτής αρµοδιότητας του Ο.Π.Ι., θα ενδεικνυόταν, ενδεχοµένως, νοµοτεχνικά, η συµπερίληψή της και στο βασικό νοµοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του οργανισµού.

Επίσης, θα ήταν σκόπιµο να αναφερθεί στο κείµενο της παρ. 2 το όργανο το οποίο, σε περίπτωση παράβασης της προτεινόµενης διάταξης, επιβάλλει το οριζόµενο πρόστιµο στους έχοντες την εκµετάλλευση εµπορικού κέντρου, όπως στις περιπτώσεις των παρ. 1, 3 και 4 του παρόντος.

6. Επί του άρθρου 25 παρ. 1 Δεδοµένου ότι το άρθρο 3 της υποπαρ. Δ.9 της παρ. Δ΄ του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 (Α΄ 94 ), περί των ηµερών µετακίνησης εκτός έδρας, έχει δεκατρείς (13) παραγράφους, ορθό είναι να διορθωθεί στο εν λόγω εδάφιο η φράση «προστίθεται παρ. 13 ως εξής:» σε «προστίθεται παρ. 14 ως εξής:».

7. Επί του άρθρου 26

Η προτεινόµενη ρύθµιση προβλέπει τη µοριοδότηση της εµπειρίας που έχει αποκτηθεί από την άσκηση καθηκόντων φύλακα σε µουσείο ή σε αρχαιολογικό χώρο, µετά την απόκτηση του αντίστοιχου τίτλου σπουδών, όσον αφορά υποψηφίους για την κάλυψη θέσεων του κλάδου ΔΕ Φύλαξης-Πληροφόρησης των ειδικοτήτων ΔΕ Ηµερήσιων Φυλάκων Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων και ΔΕ Νυχτοφυλάκων Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο των διαδικασιών επιλογής προσωπικού µέσω του Ανώτατου Συµβουλίου Επιλογής Προσωπικού, µεταξύ των κριτηρίων επιλογής προσωπικού µε σειρά προτεραιότητας, η ως άνω αποκτηθείσα εµπειρία προβλέπεται να βαθµολογείται µε δέκα (10) µονάδες ανά µήνα και για συνολική εµπειρία µέχρι εξήντα (60) µήνες, και µε επτά (7) µονάδες ανά µήνα για τους υπόλοιπους είκοσι τέσσερις (24) µήνες. Περαιτέρω, προβλέπεται ότι

«[η] εµπειρία στο αντικείµενο της θέσης άνευ αντίστοιχου τίτλου σπουδών βαθµολογείται σύµφωνα µε το πρώτο εδάφιο της περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 4765/2021».

Κατά την Αιτιολογική Έκθεση (σελ. 24), µε την προτεινόµενη ρύθµιση «(…) προβλέπεται αυξηµένη βαθµολόγηση της εµπειρίας η οποία έχει αποκτηθεί από την άσκηση καθηκόντων φύλακα σε µουσείο ή σε αρχαιολογικό χώρο µετά από την απόκτηση του αντίστοιχου τίτλου σπουδών.

 Η εµπειρία αυτή, η οποία αποκτάται µε βάση το τυπικό προσόν του τίτλου σπουδών φύλακα, διαφορποιείται ουσιωδώς από την εµπειρία του µη ειδικώς εκπαιδευµένου προς την άσκηση του έργου φύλακα, και εποµένως δικαιολογείται η ενισχυµένη µοριοδότησή της, αφού δεν πρόκειται για όµοιες περιπτώσεις εµπειρίας».

Με την εφαρµογή της διάταξης δηµιουργείται δυνατότητα βαθµολόγησης κατ’ ανώτατο όριο µε 768 µονάδες (δέκα (10) µονάδες ανά µήνα για τους πρώτους εξήντα (60) µήνες και επτά (7) µονάδες ανά µήνα για τους υπόλοιπους είκοσι τέσσερις (24) µήνες) υποψηφίου ο οποίος θα έχει εµπειρία στην άσκηση καθηκόντων φύλακα σε µουσείο ή σε αρχαιολογικό χώρο, µετά από την απόκτηση αντίστοιχου τίτλου σπουδών, και 588 µονάδες, υποψηφίου µε εµπειρία στο αντικείµενο της θέσης, άνευ αντίστοιχου τίτλου σπουδών (επτά (7) µονάδες ανά µήνα και για συνολική εµπειρία µέχρι ογδόντα τέσσερις (84) µήνες, σύµφωνα µε το πρώτο εδάφιο της περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 4765/2021).

    Παρατηρείται ότι οι ενδιαφερόµενοι συµµετέχουν στην εν λόγω διαδικασία ως υποψήφιοι για την κατάληψη συγκεκριµένων θέσεων Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης (ΔΕ), εποµένως κατέχουν, κατά τον χρόνο υποβολής της υποψηφιότητάς τους, τον απαιτούµενο, κατά περίπτωση, τίτλο σπουδών (πτυχίο, δίπλωµα ή απολυτήριο τίτλο, πιθανώς, επαγγελµατικής ειδικότητας, κατάρτισης ή εκπαίδευσης, της οικείας σχολικής µονάδας).

    Ευνοούνται, όµως, από βαθµολογικής απόψεως, όσοι απέκτησαν τη σχετική εµπειρία κατέχοντας ήδη τον αντίστοιχο τίτλο σπουδών και, ειδικότερα, έχουν ασκήσει καθήκοντα φύλακα σε µουσείο ή αρχαιολογικό χώρο.

    Εξ άλλου, απότη διατύπωση της διάταξης φαίνεται ότι η ειδική µοριοδότηση αφορά υποψηφίους οι οποίοι απέκτησαν εµπειρία φύλαξης συγκεκριµένως σε µουσεία ή αρχαιολογικούς χώρους, και όχι όσους απέκτησαν εµπειρία φύλαξης εν γένει, απασχολούµενοι µε σχέση εργασίας ή σύµβαση έργου στον δηµόσιο ή τον ιδιωτικό τοµέα, ή ασκώντας επάγγελµα µε καθήκοντα ή έργα συναφή µε το αντικείµενο της προς πλήρωση θέσης, όπως αυτό περιγράφεται        στην προκήρυξη.

    Σχετικά σηµειώνεται ότι ο νοµοθέτης είναι, καταρχήν, ελεύθερος να καθορίζει τον τρόπο διακρίβωσης της ικανότητας των υποψηφίων για την πλήρωση θέσεων στο Δηµόσιο, µε κριτήρια γενικά και αντικειµενικά, των οποίων η θέσπιση συνάδει µε τις συνταγµατικές αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας, και υπηρετούν το δηµόσιο συµφέρον (βλ. ΔΕΑθ 1181/2021). Αντικειµενικό κριτήριο που διαφοροποιεί τη σχετική αξιολόγηση µπορεί να είναι ο κατεχόµενος τίτλος σπουδών και η απορρέουσα εξ αυτού επαγγελµατική ικανότητα και εµπειρία (βλ. ΔΕΑθ 2076/2015).

    Όπως έχει νοµολογηθεί, «[πρέπει] η επιλεγόµενη ρύθµιση να κινείται µέσα στα όρια που διαγράφονται από την αρχή της ισότητας, τα οποία αποκλείουν τόσο την έκδηλα άνιση µεταχείριση, µε τη µορφή της εισαγωγής καθαρά χαριστικού µέτρου µη συνδεόµενου προς αξιολογικά κριτήρια ή της επιβολής αδικαιολόγητης επιβάρυνσης, όσο και την αυθαίρετη εξοµοίωση διαφορετικών καταστάσεων ή την ενιαία µεταχείριση προσώπων που τελούν υπό διαφορετικές συνθήκες, µε βάση όλως τυπικά ή συµπτωµατικά ή άσχετα µεταξύ τους κριτήρια (…). Περαιτέρω, η αρχή της αξιοκρατίας, η οποία απορρέει από το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγµατος, υπαγορεύει, η πρόσβαση σε δηµόσιες θέσεις και αξιώµατα να γίνεται µε κριτήρια που συνάπτονται µε την προσωπική αξία και ικανότητα των ενδιαφεροµένων για την κατάληψή τους. Τέλος, ο νοµοθέτης είναι ελεύθερος να καθορίζει το ειδικότερο ουσιαστικό περιεχόµενο των ανωτέρω κριτηρίων, έχοντας την ευχέρεια, εφόσον κατά την κρίση του εξυπηρετείται το δηµόσιο συµφέρον, ακόµη και να µεταβάλλει προϊσχύοντες κανόνες δικαίου, αδιαφόρως αν θίγονται δικαιώµατα, συµφέροντα ή προσδοκίες στηριζόµενα σε αυτούς, αρκεί η επιχειρούµενη ρύθµιση να χωρεί κατά τρόπο απρόσωπο και αντικειµενικό» (ΣτΕ 1181/2021). Εξ άλλου, δεν αποκλείεται από το Σύνταγµα η πρόβλεψη ενός ποσοστού αυξηµένης µοριοδότησης προϋπηρεσίας των υποψηφίων

«(…) εφόσον τούτο δικαιολογείται από τις συγκεκριµένες συνθήκες και από λόγους δηµοσίου συµφέροντος και η εν λόγω µοριοδότηση δεν προσδιορίζεται σε τέτοιο ύψος ώστε να οδηγεί σε αποκλεισµό των λοιπών υποψηφίων» (ΣτΕΟλ 192/2022).

    Σε συγκεκριµένη περίπτωση κρίθηκε ότι η διαφορετική µεταχείριση των υποψηφίων ως προς το κριτήριο της εµπειρίας «επί

τη βάσει και µόνον του νοµοθετικού καθεστώτος δυνάµει του οποίου η εµπειρία αυτή έχει κτηθεί» προσέκρουε στις ως άνω συνταγµατικές αρχές, ως «χαριστικό µέτρο υπέρ µιας κατηγορίας υποψηφίων, µη συνδεόµεν όµενο προς αξιολογικά κριτήρια, το οποίο δεν µπορούσε] να δικαιολογηθεί από λόγους δηµοσίου συµφέροντος ή µε βάση κριτήρια γενικά και αντικειµενικά».

  Εν προκειµένω δεν προέκυπτε διαφοροποίηση µεταξύ των καθηκόντων που είχαν ασκήσει οι µοριοδοτούµενοι υποψήφιοι σε σχέση µε τους µη µοριοδοτούµενους, η δε αναφορά στην εξοικείωση των ειδικώς µοριοδοτούµενων προσώπων «µε το αντικείµενο και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις, αναφορικά µε τη διασφάλιση της δηµόσιας υγείας» κρίθηκε αόριστη «(…) πρωτίστως διότι δεν προσδιορίζεται, ενόψει των µη διαφοροποιηµένων καθηκόντων µεταξύ των δύο κατηγοριών υποψηφίων, σε τι συνίστανται το αντικείµενο και οι εν λόγω ιδιαίτερες απαιτήσεις που θα µπορούσαν να καταστήσουν δικαιολογηµένη τη διαφοροποίηση µεταξύ των υποψηφίων µε την "ειδική εµπειρία" του επικουρικού προσωπικού και των υποψηφίων µε γενική εργασιακή εµπειρία σε αντίστοιχες µε τις προκηρυχθείσες θέσεις του δηµόσιου ή ιδιωτικού τοµέα» (βλ. ΣτΕ Ολ 192/2022).

Υπό το φως των ανωτέρω, η εφαρµογή της αυξηµένης µοριοδότησης κατά τα ανωτέρω δεν πρέπει να οδηγεί στον αποκλεισµό των άλλων υποψηφίων και πρέπει να προκύπτει από λόγο δηµοσίου συµφέροντος, κρίσιµο δε στοιχείο είναι η διαφοροποίηση των καθηκόντων που άσκησαν κατά την εµπειρία τους οι ειδικώς µοριοδοτούµενοι σε σχέση µε τους συνυποψηφίους τους σε αντίστοιχες θέσεις άλλων φορέων του δηµόσιου ή του ιδιωτικού τοµέα.

    Περαιτέρω, για λόγους σαφήνειας, θα ήταν, ενδεχοµένως, σκόπιµο να προσδιορισθεί στο κείµενο της διάταξης ο αναφερόµενος τίτλος σπουδών βάσει του οποίου θα γίνεται η µοριοδότηση.

8. Επί των άρθρων 27 παρ. 1 και 2 και 30 παρ. 5

Στην παρ. 1 του άρθρου 27 ορίζεται ότι «[τ]α αρχαιολογικά εν γένει έργα που υλοποιούνται από τα νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου που εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισµού δύνα[ν]ται να εκτελούνται απευθείας από τις αρµόδιες οργανικές µονάδες των φορέων αυτών, µε αυτεπιστασία και απολογιστικά».

Περαιτέρω, σύµφωνα µε την παρ. 2, «[ω]ς αρχαιολογικό έργο νοείται η µελέτη, η διαχείριση, η διοίκηση και η εκτέλεση αρχαιολογικών, εν γένει, εργασιών, και ιδίως: α) οι ανασκαφές, αναστηλώσεις, στερεώσεις, αναδείξεις, συντηρήσεις αρχαίων και νεότερων µνηµείων, διαµορφώσεις αρχαιολογικών χώρων, µουσειακές εργασίες εν γένει, επισκευές, µετασκευές, β) ο σχεδιασµός της διαχείρισης, οργάνωσης και λειτουργίας αρχαιολογικών χώρων, µνηµείων και µουσείων, εκπαιδευτικών προγραµµάτων µε πολιτιστικό περιεχόµενο, η τεκµηρίωση, ψηφιοποίηση, παραγωγή ψηφιακού περιεχοµένου και ο σχεδιασµός ηλεκτρονικών εφαρµογών ανάδειξης αρχαιολογικού περιεχοµένου στο διαδίκτυο, γ) η επιστηµονική, τεχνική, λειτουργική, διοικητική και διαχειριστική υποστήριξη των ανωτέρω δραστηριοτήτων.

 Στην έννοια του αρχαιολογικού έργου εντάσσονται και οι πάσης φύσεως αρχαιολογικές έρευνες, εργασίες και σωστικές ανασκαφές, που εκτελούνται από υπηρεσίες των φορέων της παρ. 1 στο πλαίσιο υλοποίησης δηµόσιων τεχνικών έργων τρίτων φορέων».

Επίσης, στην παρ. 5 του άρθρου 30 προβλέπεται ότι «[µ]ε προεδρικό διάταγµα, που εκδίδεται µετά από πρόταση των Υπουργών Πολιτισµού, Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών και Εσωτερικών ρυθµίζεται κάθε ζήτηµα σχετικό µε την υλοποίηση των έργων της παρ. 1 του άρθρου 27 και ιδίως: α) η διαδικασία µελέτης και υλοποίησης των έργων και παροχής εξειδικευµένων υπηρεσιών και εργασιών που είναι αναγκαίες γι’ αυτά, β) η χρηµατοδότηση των έργων και η διαχείριση των σχετικών πιστώσεων, γ) ο τρόπος εκτέλεσης αρχαιολογικών έργων και εργασιών µε αυτεπιστασία και απολογιστικά,

δ) η συντήρηση και φύλαξη των έργων και των εργοταξίων, ε) η πρόσληψη του αναγκαίου για την εκτέλεση των έργων προσωπικού κάθε κατηγορίας και ειδικότητας και ο τρόπος επίβλεψής του».

    Εν προκειµένω, για λόγους σαφήνειας και εφαρµογής της διάταξης, θα ήταν σκόπιµο να αναφέρονται στο κείµενο της παρ. 1 του άρθρου 27 τα νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου που εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισµού, τα οποία, κατά την προτεινόµενη ρύθµιση, µπορούν να εκτελούν τα αρχαιολογικά εν γένει έργα της παρ. 2 του παρόντος, ενόψει και της έκδοσης του προεδρικού διατάγµατος της παρ. 5 του άρθρου 30 του παρόντος.

9. Επί του άρθρου 28

Στην αρχή της πρώτης παραγράφου του παρόντος πρέπει να τεθεί η αρίθµηση «1».

10. Επί του άρθρου 30 παρ. 6

Στην παρ. 6 του παρόντος ορίζεται ότι «στο άρθρο 45 του ν. 4761/2020, περί εξουσιοδοτικών διατάξεων, προστίθεται παρ. 14α, ως εξής: «14α. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισµού καθορίζονται ενιαία ή µεµονωµένα οι ηµέρες και οι ώρες επίσκεψης στους αρχαιολογικούς χώρους και τα µουσεία των περ. στ) έως ι) του άρθρου 28 του π.δ. 4/2018 (Α΄ 7)».

Σχετικά σηµειώνεται ότι διάταξη µε το ίδιο περιεχόµενο υφίσταται ήδη στην παρ. 17β του άρθρου 45 του ν. 4761/2020 (όπως προστέθηκε µε το άρθρο 60 περ. ε) του ν. 5021/2023), η οποία παραπέµπει στο πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 15 του ιδίου νόµου (όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 54 περ. α) του ν. 5021/2023), το οποίο αφορά τις ηµέρες και τις ώρες επίσκεψη στους αρχαιολογικούς χώρους και τα µουσεία των περ. στ) έως ι) του άρθρου 28 του π.δ. 4/2018, οι οποίες, όπως προβλέπεται, καθορίζονται ενιαίως ή µεµονωµένως..."

 

         Για να δείτε το κείμενο του νόμου  5103/2024   (ΦΕΚ Α 57 / 19 -4-2024)  όπως δημοσιεύθηκε στον διαδικτυακό χώρο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης ,www.et.gr,  πατήστε εδώ.